Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Obcywjęzykuipozanim
13
giegojestswojskie(czylinaileznamyto,co„nasze”,możemyokreślić
to,co„nie-nasze”),dziśtegranicenajbardziejzacierająsięwmowie
potocznej.Wsystemiejęzyka,atymsięwłaśniebędęzajmować,obcość
możeprzejawićsięnaróżnychpoziomach.
Obcyjakonieprzewidywalny,niezaplanowanyistniejeprzedewszyst-
kimwnaszej(pod)świadomości,chociażobecniegranicamiędzypoję-
ciamiobcość–swojskośćjestinna(przyzałożeniu,żemożnawogóle
wjakimśstopniuokreślićjądladanejspołeczności,dladanychczasów)
niżnawetkilkadziesiąt,kilkanaścielattemu.„Wyjściekuobcości”
możebyćznakiemnowoczesności,mobilności,umiejętnościprzekra-
czaniasiebie,swoichstereotypów,własnegosposobumyśleniaidzia-
łania.Niewydajesięjednak,żeto,comożestaćsięiczęstodziśstaje
sięstylembycia,awręczpresjąspołeczną,rzeczywiścieodbywasię
naróżnychpoziomachbyciaczłowiekiemwrównymstopniu.Dlatego
badaniefunkcjonowaniaobcościwróżnychsferachludzkiegodziałania
wydajesiętymbardziejznacząceiważne.
Spróbujęprzenieśćomawianezagadnienianagruntjęzykaikomu-
nikacjijakojednejzesferdziałaniaczłowieka.Pierwszymcharakte-
rystycznymstanowiskiemwobrębiebadańnadtąkategoriąwjęzyku
jestrozumieniekategoriiobcościiinności,zaproponowaneprzezEwę
Nowicką,którezwiązanejestzbliskościąemocjonalnąniektórych
wyrażeńjęzykowychzewzględunapozytywnecechyłączoneprzez
samegoużytkownikazprzedmiotem,zjawiskiem(NOWICKA,NAWROC-
KI,red.,1996,s.23).S.GRABIAS(2013,s.3)dodajedotego,że„to
przedewszystkimwdziedziniejęzykanajpierw»chwytamy«opozycję
»swój-obcy«.Dziękiniejkategoryzujemyrzeczywistośćnatę»naszą«
-wktórejczujemysięzadomowieni,bezpieczni,swojscy-inatę
»inną«-wktórejlokalizujemyprzeciwległybiegundla»swojskości«:
»obcość«.Stądpodziałtentakbardzoangażujesferęemocjonalno-
uczuciową,bodotyczysprawirzeczynajważniejszychdlaużytkowni-
kówjęzyka”.Jakłatwozauważyć,takiepodejścieniejestprzedmiotem
niniejszychrozważań.
Kategoriaobcościwtejpracymaznaczeniepodstawowe,alejedno-
cześnieniefilozoficzne,choćpoprzezterozważaniastajesięniejako
punktemwyjścia.Obiektembadańsąjednostkiobce,czylisłowa,lek-
semy,morfemy,fonemy,któreetymologicznienieprzynależądodanego
