Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Częśćpierwsza
tworzony,przysposobionydonowegokontekstu5.Tym,conajwyraź-
niejnarzucasięwnaszejlekturze,będziezamianademinutiwówMic-
kiewiczaskierowanychdoduszdziecięcychnaneutralnestylistycznie
wyrazy1kierowanedoinnegoodbiorcy.Boinnetondziady”,choć
misteriumpamięciświatażywychiumarłychzostajetuutrzymane.nZa
WiliązaNiewiażą/Tylkopamiętaćkażą”.
Powtórzmyzapoetą1nTylkopamiętaćkażą”.nTylko”czynaż”1
chciałobysięzapytać,pamiętającohistorycznymkontekście,wktó-
rympowstawałwiersz,takjaktomUlicaMandelsztama.Towszaklata
osiemdziesiąte,nczasmarny”,wktórympamięćotamtejhistorii,jak
ihistoriicałkiemnieodległej,otamtychziemiach,oLitwie,oKre-
sachskuteczniebywaławoficjalnymobieguwymazywana,fałszo-
wana.Przypomnijmyrzeczoczywistą1Rymkiewiczpublikujeswój
tomwdrugimobiegu,bowpierwszym,oficjalnymwtakimkształ-
cieniemógłsięukazać.Nastrażynpamięci”stałcenzor,którynczu-
wał”nadnwłaściwą”wykładniązdarzeń.Comogłogotuniepokoić?
PrzedewszystkimprzywołanieLitwy1iMickiewiczowskiej,ipo-
wstańczej1jakoprzestrzeniduchowościpolskiej,zwartejwśmiertel-
nymuściskuzcarskim,rosyjskim,apotemsowieckim(jakwwierszu
Kiedysięobudziłem)wrogiem.GeografiaRymkiewicza:Wilia,Nie-
men,gajMendoga,Lida,Oszmiana,Niewiaża1owszem,mogłatrwać
nakartachdziełhistorycznych,ale1tucenzorbyłnadzwyczajczuj-
ny1czemumiałasłużyćwpoezjachwspółczesnegopoety?Historia
wedługRymkiewiczatowalkazcarskimzaborcą,znaczonaszubieni-
camiimogiłkamiwlitewskichlasach.Mogławięctatopografiaita
historiagodzićwsojusze.Takmógłsobiedumaćcenzor,alenieon
jesttuistotny,choćakuratonim1odrzuconym,zignorowanym1
wartopamiętać,przystępującdolekturyutworuztomunależącego
niewątpliwiedokanonupoezjistanuwojennego.
Jakajesttopografiaowegonkrólestwapodziemnego”przywoływa-
negoprzezRymkiewiczawanalizowanymwierszuiinnychutworach
UlicyMandelsztama?Otwórzmywtymmiejscunawias.
5Zob.natentematA.Poprawa,Pomiędzyipozatekstami.Sytuacjaintertekstual-
na,[w:]id.,KulturaiegzystencjawpoezjiJarosławaMarkaRymkiewicza,Wrocław
1999.
