Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MariaCieśla-Korytowska
InnąperspektywęrysująHymnydonocy:tuprzejścieprzezcierpienie
idoświadczeniemiłościiśmierciprowadzikumetafizyce-winnym,niż
uGoszczyńskiego,alerównieoptymistycznymsensie.Błąd,nieświado-
mość(jakwUczniachzSais)-wszystkomożnapokonać;człowiekosiąg-
nąćzdołaspełnienieidoskonałość.Novalisowskioptymizmdotyczy
takmożliwościpoznawczychczłowieka(HenrykOfterdingen,Uczniowie
zSais,Hymny),jakjegorozwoju-niekiedyzmierzającegoażkumetafi-
zyce(„człowiekkosmiczny”,którymstaćsięmaHenryk,osiągającyskąd-
inąddoskonałośćjakopoeta),czywręcz-kuBogu(Hymny).
Podobna,optymistycznawizjarozwojuczłowiekapojawiasięwPre-
ludiumWordswortha
6
.Angielskipoetaprzedstawiawtympoemacie
jakoszczęśliwykresrozwojuswegobohatera(siebiesamego)osiągnię-
ciestanurównowagiduchowejimaksymalnychzdolnościpoetyckich,
ukazującrolę,jakąwkształtowaniusiętegostanuodgrywa:przyroda,
akceptacjasiebieiswegolosuorazokolicznościżycia,prowadzącedo
harmoniiwewnętrznej,atakżepowolnyrozwójumysłuizdolności
7
.
Powodyoptymizmu,jakiewymieniaWordsworth,nieleżątylko
wokolicznościachzewnętrznychżyciaczłowieka:dążeniedoosiąg-
nięciaokreślonegoceluwżyciuizgodanasamjegoprzebiegsąjego
warunkiem.Inaczejmówiąc-takuangielskiegolakisty,jakiuniemie-
ckiegopoety,akceptacjażyciainaznaczonychczłowiekowilosówido-
świadczeńsątakprzyczyną-jakiskutkiemoptymizmu.Tazgodajest
„nieromantyczna”wtymsensie,iżstoinaantypodachromantyczne-
gobuntu:czyjednakzromantyzmemsprzeczna?Zauważmy-uoby-
dwumowaorozwojupoety:wprzypadkuHenrykaprzedstawionego
wsposóbrealistyczno-autobiograficzno-symboliczny,wprzypadku
Wordswortha-autoanalityczny.Czymożemypowiedzieć,żetakaop-
6Por.M.Cieśla-Korytowska,WordsworthiSłowackiodojrzewaniu,w:JuliuszSłowacki
-poetaeuropejski,red.M.Cieśla-Korytowska,W.Szturc,A.Ziołowicz,Kraków2000.
7Bezmiar-
Rzeczy,conamsięwydająnajrzadsze,
Byłprzymniecodzień,tylkorękąsięgnąć.
Zadowoleniezsiebie,uciszenie
Zupełne,szczęście,któremunicniebrak.
Leczbardzowcześniezapragnąłemtego,
Bymieć,gdyczytamimyślę,przedsobą
Celokreślony.
W.Wordsworth,Preludium-KsięgaI,w:Twardednosnu,wybór,opracowanieiprzekład
Z.Kubiak,Kraków1993,s.191.
~58~
