Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MariaCieśla-Korytowska
wsobie(grzeszniku)człowieka,mimocierni,przezjakieprzychodzisię
przedzierać,imroźnejzimy,którejprzeżyćniesposób.BiografiaJacka
Soplicyjesttegoprzykładem:mimojegośmierciżywimyprzekonanie,
żeżycietobyłoudane,a,nadewszystko,sensowneipożyteczne.Mimo
wszystko.
TenoptymizmmickiewiczowskijeszczeinnąformęprzybrałwDzia-
dach-rzeczjasnawczęściIII.Nawiasemmówiąc,dziejeGustawa-Kon-
radasąprzykłademprzełamywaniasięparadygmatupesymistycznego,
byronowskiego,któryMickiewicz(podobniejakinni)uznawałza„obo-
wiązujący”dlapoczątkującegoromantyka-wewłaściwytemutwór-
cyoptymizm(któregodowodząwdużymstopniukolejnopowstające
późniejszejegodzieła;podobnąewolucjędostrzecmożna,porównując
pesymizmZamkukaniowskiegoioptymizmKrólazamczyska).Nadzieja,
jakądlaKonradastanowićbędąjegodalsze(jużpostfabularne)losy,
oczymdowiadujemysięzWidzeniaks.PiotraizUstępucz.IIIDziadów,
jestzarazemnadziejąidlaniego,idlanarodu(amożeiświata).Opty-
mistycznawizjamożliwościpokonaniazławsobiejestzarazemwizją
pokonaniazławświecie.
Zpunktuwidzeniakażdegoztychutworówtłumaczenieposzcze-
gólnychzdarzeń,motywacjiimyślimożebyćinne:rolapieśnigminnej
(pamięci)wWallenrodzie,pociechadlaemigracjiisamegosiebiewPanu
Tadeuszu,mesjanizmwDziadach,zszerszegopunktuwidzeniazdaje
sięoczywiste,żewdziełachtychrysujesięoptymistycznaperspekty-
wa-mimoświadomościprzemijaniaicierpienia,będącegoudziałem
bohaterów-aisamegoautorazapewne.Ta-optymistyczna,najczęś-
ciejzabarwionaheroizmem-perspektywajestzresztąuMickiewicza
znacznieczęstsza,czytowkreacjibohaterów,czywinnychwypowie-
dziachodautorskich-nieprzeczyjejmelancholiawielu,zwłaszczapóź-
nych,wierszy.
Optymizm,wedlepowszechnegoprzekonania,nienależydoro-
mantycznegoparadygmatu
5
:niekorespondujeanizczarnąmelancho-
5W.TatarkiewiczwksiążceOszczęściu(Warszawa1962,rozdz.XXI)wskazujenabliski
związekromantyzmuzpesymizmem,zwłaszczanagruncieliteratury,skądinądpod-
kreślając,żepesymizmowizawszetowarzyszy(wjakimśzakresie)optymizm.Ignacy
Chrzanowskizkolei,wnieczęstoprzywoływanymtekściewygłoszonego26marca1932
wTowarzystwieLiterackimim.MickiewiczawWarszawieodczytuOptymizmipesymizm
polski,zamieszczonymwtomieszkicówpodtymsamymtytułem,dowodzi,żeopty-
mizmjestszczególnącechąpolskiejmyślifilozoficznej:codoróżnychpostacioptymizmu
~56~
