Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
deficytu,przyczyniłasiędoumniejszenialansowanegoprzez
ówmodelstereotypowegopostrzeganiastarościjakostraty.Podobne
efektyprzyniosłozainteresowaniepsychologówrozwojowych
okresemstarości,awdalszejkolejnościpowstawanieteorii
całożyciowegorozwoju,zuwzględnieniemtzw.zadańrozwojowych
(developmentaltask).Ważnemiejscewtymnurciezajmuje
koncepcjaErikaEriksona,którydowiódł,żeostatniestadium
rozwojuprzypadającenaokresstarości,poleganietylkonaprostej
kontynuacjizadańrozwojowychzfazwcześniejszych,alenanowym
sposobiebycia,który–przezpomyślnerozwiązaniekryzysu:
integracjaversusrozpacz–pozwalaosiągnąćintegracjęosobowości
orazmądrośćżyciową45.
Nagrunciegerontopsychologiimożnatakżewyróżnićm.in.dwie
znacząceteoriestarzeniasiętraktująceoosobowościczłowieka
starszego,amianowicieteorięodpowiednikóworazprzypadków.
Pierwszazwymienionychzakłada,żeosobowośćsenioranie
zmieniasię,acechy,którymidysponujewstarości,niesąnowymi,
leczpoprostuodpowiednikamiwcześniejszych,mogącymiulec
zbiegiemlatpewnemuwyostrzeniu,wyeksponowaniu46.Natomiast
teoriaprzypadkówwskazuje,żecechyosobowościczłowieka
starszegosąnastępstwemdziałaniaróżnychzdarzeńżyciowych,
którychdoświadczyłwciągutrwaniaswejegzystencji.Koncepcja
tajestzbliżonadoorientacjihistorycznejautorstwaStanisława
Kowalika.Zdaniemwspomnianegopsychologanakondycję
biopsychicznączłowiekawstarościolbrzymiwpływmatrybjego
wcześniejszegożycia,m.in.sprawnośćfizyczna,wykonywana
praca,doświadczeniażyciowe,kompetencjespołeczne,cowskazuje
naolbrzymiąrolęprofilaktykigerontologicznejwodniesieniu
dokreowaniapomyślnej„jesieniżycia”47.
Psychologowiepodejmująteżwswychpracachbadania
dotyczącekorelacjistresuistarości.WedługHansaSelyegoistnieje
silnazależnośćmiędzytymidwomakonstruktami,jakożestarzenie
sięjestwynikiemoddziaływaniastresuprzezcałeżycie
ludzkie48.Wświetleteoriistresustarościwskazujesięnapotrzebę
adaptacjiczłowiekawpodeszłymwiekudowłasnychmożliwości,
atakżezmieniającychsięwarunkówspołecznych,ekonomicznych,
kulturowychczycywilizacyjnych,któreujmujesięwkategoriach
stresorów49.
