Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Porównywanieobugatunkówjestchybatakżezbędne,bowiem
jużwpierwszymzdaniurozprawkipoetaoświadcza,żeikomedia,
itragedia,flwyzwalająduszę”.Obieprzynosząwolność,każda
znichczynitojednakwobecinnychograniczeń,pętającychczło-
wieka,atakżeróżnymisposobami.Częśćspostrzeżeńszczegóło-
wych,jakienotujewtejmateriiSchiller,znamyjużzjegoinnych
uwag,niektórymjednakwartoprzyjrzećsiębliżej.Poetęzajmuje
więcponowniekwestiauczynieniaztegosamegotematuosnowy
komediiitragedii.Jaktojestmożliwe,pokazujenaprzykładzie
niewdzięczności,któraraninaszepoczuciemoralne,sprawiacier-
pienieitymsamymprzynależydotragedii–przykłademnie-
wdzięcznośćcórekkrólaLeara,którawywołujewnaswspółczucie
wobecnieszczęsnegoojca.Jeślijednaktasamaniewdzięczność,
wywodziSchiller,zostaniepokazanajakozjawiskonaturalne,wte-
dystajesięprzedmiotemkomedii,gdyżniedotykapoczuciamo-
ralności,leczpokazujeśmiesznąniestosownośćoczekiwaniana
wdzięczność.Podobnierzeczmasięzobłudą–jeślidramatopisarz
wyzwalazajejsprawąuczuciaoburzeniaiodrazy,wkraczaonana
poletragedii,jeślijednakjejukazanieośmieszapostaćoszukaną
przezobłudnika,stajesiętworzywemkomedii.Niewdzięczność,
obłuda,azpewnościąiwieleinnychcechczłowieka,mogąsłużyć
komediiidawaćspokójduszyoglądającegojątylkowtedy,gdy
autorprzesuniejezpolapodlegającegorefleksjietycznejnaobszar,
jaktoujmujeSchiller,flklasyprzedmiotównaturalnych”,wśród
którychpanujezasadanaturalnejprzyczynowości.Niemożeona
wzbudzaćanioburzenia,aniwzruszenia,aniosądumoralnego:
skoroniewdzięcznikiobłudnikznajdąsięwpolubytówizjawisk
naturalnych,reakcjąwidzabędziepoczucieswobodyidystansu
właściwych,jakpisałamotymwyżej,raczejmieszkańcomOlimpu
niżistotomludzkim.
Komediaczyninaspodobnymibogom,dajeabsolutnąwolność
byciawświecieiswobodęmyślinieuwikłanejwetycznedylema-
tyłTowszystkoznajdujemyuSchillera,tyleżebędącatuprzed-
miotemuwagirozprawkaumieszczawostatnichzdaniachpochwa-
łętragedii,któralepiejprzystajedoczłowiekaijegokondycji,na
23
