Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wojnaiprzemoctowarzyszączłowiekowiodzarania
dziejów.Scenywalkiodnajdujemynarysunkach
naściennych,wewnętrzupiramid,zdobiąantycznewazy
iśredniowiecznekodeksy,aprzetworzoneprzezwszystkie
możliweepokiistylebitwy,walki,wojnyitragedie
upamiętniająhistorięoglądanądziśwmuzeachcałego
świata.Wojnaprzybieraróżneoblicza,zależneczęsto
odkontekstuiczasu,alewjednospinająopowieść
oprzemocy,którapotrafiłaprzyjąćniewyobrażalnewręcz
rozmiary.Samawojnajestprzytymtakstara,jak
iczłowiek.Tenzaśjestcoprawdazwierzęciemzeswej
naturypolitycznym,jakchciałArystoteles,alerównież
„zwierzęciemwojującym”.„Sięgającdonajbardziej
tajemniczychmiejscludzkiegoserca,miejsc,gdzierządzi
duma,gdzieemocjesąnajważniejsze,gdziekróluje
instynkt”…tamwłaśnieznajdujemywojnę[Keegan1993,
s.3].Sprawiedliwąiniesprawiedliwą,totalnąidomową,
tęnajstarszą,najbardziejpierwotną,aleitę,wktórej
kalkulujesięstratyidbaoprecyzyjnenamierzaniecelów.
Właśnietam,wgłębiludzkiejnatury,wostatecznym
rozrachunkuznajdujemykażdąznich.
Kiedyzatemzaczęłysięwojenne„kłopoty”?Już
Heraklitwiedział,że„wojna(
polemos/πόλεμος
)jest
ojcemwszystkiego”.Dostrzegłszyjejobecność
wwielowiekowejtradycji,jejswoistąnormalność,
wjakimśsensie„przyzwyczailiśmysię”dowojny.Thomas
Hobbesprzekonywałwszak,żewojnajestdlaczłowieka
stanemnaturalnym,zktóregoświadomiesięuwalniamy
itworzącwspólnotę,społeczność,awdalszej
perspektywiepaństwo,próbujemyzapewnićsobie
bezpieczeństwo.Wstanienatury–powiadałbrytyjski
filozof–panuje„wojnawszystkichzewszystkimi”(
bellum
omniumcontraomnes
),aposwoimpobratymcyczłowiek
niepowiniensięspodziewaćniczegodobrego.Dominują
zatemstrachipoczucienieustannegozagrożenia.
Aprzecieżchcielibyśmyinaczej.Kiedyzatemzaczynają
sięowekłopoty?Możnasobiewyobrazićidylliczny
obrazek,naktórymżyjemyoboksiebiewharmonii
ispokoju,jednakwielowiekowapraktykapokazuje,żetaki
