Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zprzeszłościzaważne,atakżepoddanyutrwaleniu,dyskusjiiwar-
tościowaniu.Wtensposóbwteraźniejszościokreślanejestznaczenie
faktówzprzeszłości,poprzeznadanieimpozytywnejlubnegatywnej
wartości.Dlatego-coważne-nazwywydarzeń,miejsc,imionaosób
stająsięnsymbolamiodnoszonymidoaktualnychdylematów,obowią-
zującychwartości,akceptowanychlubodrzucanychwzorówmyślenia,
postępowaniaczyreagowania”57.Pamięćzbiorowaskładasięzwyobra-
żeń,emocji,przesądówistereotypów58.Przyjęcietakiegopunktuwi-
dzeniapozwalazaobserwowaćprzejawypamięcizbiorowejwantycznej
literaturze,np.wtychdziełachCycerona,którebyłyprzeznaczonedo
wygłoszenia.
AlbertoManguel,kanadyjskipisarz,lektorJorgeLuisaBorgesa,
wksiążcenMojahistoriaczytania”,będącejzbioremerudycyjnych
szkicówpoświęconychczytaniu,sformułowałwniosek,żeczytanie
toproceskumulatywny59.Piszeon,żekażdanowalekturawzbogaca
poprzednią.Moimzdaniemnietylkowzbogaca,aleimamożliwość
rzucenianowegoświatła.Jesttooczywiściebanalnestwierdzenie,ale
wydajemisięszczególniegodnepodkreśleniawodniesieniudolitera-
turyantycznej.Przedewszystkimzpowodufunkcjonowanialiteratury
wpamięciczytelników,czyteżraczejsłuchaczy,którzyużytkowali
wielejejfragmentówwsposóbniezwykleaktywny-cytując,parafra-
zując,porównując.Posiadającwiedzęnatematkanonulekturwsta-
rożytnościiwykorzystaniaprzykładów(exempla),możemywoparciu
opsychologiępoznawczą,awszczególnościotakiemetodywniosko-
wania,jakheurystyki(heurystykadostępności,reprezentatywnościiza-
kotwiczenia),spróbowaćprześledzićfunkcjonowanieobrazuHannibala,
iposzczególnychjegoelementów,będącegowzasadziestereotypem.
Dlategoszczególnąuwagępoświęcamepitetom,ponieważwydajemi
się,żetworząoneswojąwłasnąhistorię,niestety,niedokońcadlanas
uchwytnązpowodufragmentarycznegozachowanialiteratury,aleitak
chybanajbardziejdostępną.Pracaniniejszaniewyczerpujemożliwo-
ściujęciatematu,jesttakąwłaśniehistoriączytaniazeskojarzeniami
57KWIATKOWSKI2008:33.
58KWIATKOWSKI2008:38.
59MANGUEL2003:41.
-21-
