Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JOANNAKUŁAKOWSKA-LIS
PaństwowaWyższaSzkołaZawodowaim.StanisławaPigoniawKrośnie
DroganaSybirjakoszczególnaformatułaczkiPolaków
JestwPolscejednadroga,odlatwyjeżdżona,
Nawschódpółnocnywiedzie,znanaodstuleci,
Zamężemwnocporwanympłakałatamżona
Iodmatkioddarteginęłytamdzieci.
KazimierzWierzyński,JestwPolscejednadroga
ZacytowanyjakomottofragmentwierszaKazimierzaWierzyńskiegoodnosisię
doszczególnegoprzeżycia,którestałosięudziałemPolaków,począwszyodXVIII
dopołowyXXwieku.Byłotozesłanie-wywózkanaSybir,nierozerwalniezwiązana
zdrogąnaSybir,którąWiktoraŚliwowskanazywanpierwszymkręgiempiekielnym”
(Śliwowska1991:248).
Toniezwykletraumatycznedoświadczeniedotyczyłoznaczącejgrupyosób,czę-
sto-jakwówczasmówiono-nnajlepszychsynównarodu”
,skazanychnakatorgę,
nasłużbęwrotacharesztanckich,nadożywotnienposielenie”1.Doczekałosięteż
obfitejdokumentacji,opisówwpamiętnikach(któreprzybierajączęstopostaćrelacji
zpodróży,czegodowodząchoćbyprzykładowetytułytychtekstów:Podróżwięźnia
etapamidoSyberii,PodróżdoSyberiipomoskiewskichetapach),ilustracjiwdziełach
literackichimalarskich,atakżeszerokiegoomówieniawpóźniejszychopracowaniach
1
Zewzględunaniepełnądokumentacjęirozbieżnościwzachowanychmateriałach,wwieluopra-
cowaniachpojawiająsięróżneliczbyzesłańców.Najczęściejpodajesię,żepokonfederacjibarskiejtrafiło
naSybirok.15tys.osób,powojnieNapoleonazRosją-ok.10tys.,przed1830rokiem-kilkadziesiąt
osób,popowstaniulistopadowym-ok.50tys.orazczęśćz54tys.drobnejszlachtywysiedlonejzguberni
litewsko-ruskich,wlatach1833-1855-ok.500-1000osób(choćmożnaznaleźćteżdużowiększeliczby).
Dorosyjskiegowojska,główniedobatalionównaKaukazieiwKazachstanie,wcielonowsumieok.200
tys.młodychPolaków.PopowstaniustyczniowymtrafiłonaSybir20-30tys.zesłańców,choćLudwik
Bazylowpodajeliczbęponad100tys.(Trojanowiczowa1992).
