Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Językomaniaiobrazofobia...
17
narzędziesłużącedopoznawaniaświataprzyrodyikultury.Możnawy-
korzystaćgoteżdoopisuczegoś,costanowizistotyswejrzeczywistość
niejęzykową,anawetwięcej,wpewnymsensieprzeciwstawnąwobec
języka.Jeżelipoznanieopartenajęzykuisystemiepojęćokreślilibyśmy
jakodyskursywne,topoznanienieodwołującesiędoanalogiizjęzykiem
i–przynajmniejczęściowo–uwolnioneodwarstwypojęciowejokreślimy
jakopoznanieobrazowe.
Czymjestijakdziałapoznanieobrazowe,możnabywyjaśnić,ukazu-
jąc,jakfunkcjonujeonowkonkretnychaktachpoznania.Bymóctojednak
uczynić,trzebadysponowaćprzedwstępnymipoczątkowoapriorycznym
projektem,choćbyschematycznymiszkicowymzestawieniemjegogłów-
nychwłasności13.Docechpoznaniaobrazowego,wopozycjidodyskursu,
należałybytakie,jak:charaktercałościowy,charakternieperformatywny
(uchylającyparametrczasuiposiadającynaturęsynchroniczną),charak-
terwielowarstwowy(resp.polisemiczny,poliikoniczynyiprzezierny)ze
względunato,żerealizujesięzazwyczajwformiewielokrotnienakłada-
jącychsięsystemówrelacyjnych,atakżebyłobytopoznanienarzucające
sięwformienaocznejoczywistości.Jednocześniejegoodniesieniewobec
poznaniadyskursywnegoniewydajesiętylkoprostąopozycją.Poznanie
obrazowełączyzdyskursemdopewnegostopniaanalogicznarolapojęć
iobrazów.Obrazymogąsięłączyćwskomplikowaneipowiązanewza-
jemniestruktury.Mogązawieraćjednedrugiezupełnietak,jakpojęcia
ogólniejszezawierająwsobiepojęciaoniższympoziomieuniwersalności.
Wtensposóbmogątworzyćrozbudowanehierarchie.
Takiezestawienienajważniejszychcechpoznaniaobrazowego
ukierunkowujezapewneintuicję,alegrzeszypodstawowąsłabością.
Dopókiniezostaniewyjaśnione,czymjestobraz,dopótybędzietotylko
rodzajwyjaśnieńignotumperignotum.Gdymowaoobrazie,niechodzi
oto,cosiękryjewpotocznymsensiezatymsłowem.Takwięcniechodzi
głównieowizeruneknamalowanyfarbamiolejnyminapłótnie,przed-
stawiającykrajobrazKazimierzaDolnegonadWisłą,którywisiwmojej
bibliotece–czyjakikolwiekinnytegorodzaju.Chodziraczejoobrazy
mentalne,istniejącewświadomości.Dziękinimmogąrodzićsięprawdzi-
wedziełasztuki,jakrównieżmodelepoznawcze,dziękiktórymjesteśmy
wstaniekonceptualizowaćirozumiećświat.Wydajesię,żesąonetak
13
Holistycznymodelcharakteryzującywstępniepoznanieobrazoweopisałemw:
Antropologiapoznaniaobrazowego.Rolaobrazuidyskursuwpoznawczymujmowaniuświata,
Wyd.UMCS,Lublin2010.
