Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Językomaniaiobrazofobia...
15
intrygującymtytułemSymbolomaniaipragmatofobia.Twardowskiopisał
ikrytykowałwnimnadmiernąfascynacjęsystemamisymbolitworzonymi
przezuczonychnagrunciematematyki,logikiformalnej(logistyki),atak-
żewtychnaukachempirycznych,wktórychwykorzystujesięsztuczne
językiformalne.Przyznającwielkieznaczenietworzonymprzezczłowie-
kasystemomsymboli,Twardowskiniegodziłsięjednaknatraktowanie
ichjakosamodzielnej,odrębnejrzeczywistości.Uważał,iżtesymboliczne
językipowinnyzawszewystępowaćwrolinarzędziasłużącegopoznaniu
inigdyniemogąrościćsobieprawadopełnejniezależnościodtego,co
samerzeczymówiąosobie.Twardowskipisał,iżdlaniektórychumysłów
flsymboleidokonywanenanichoperacje,będącpierwotnieśrodkiemdo
celu,stająsię[...]samewsobiecelem,przedmiotemgorącegoumiłowa-
niaiźródłemwielkiejrozkoszyintelektualnej”8.Rzecmożna,niezdrowa
torozkosz,gdyżsymbol–zdaniemTwardowskiego–reprezentujesym-
bolizowanenimpojęcieisymbolizowanyprzedmiot,lecznigdyowego
pojęciaiprzedmiotuniemożezastąpić.Reprezentowanieizastępowanie
todwieróżnerzeczy.Ichutożsamienieprowadzidozłudzeniamylące-
gośrodekzcelem,formysłużącepoznawaniurzeczywistościzsamąrze-
czywistością.Tonadmiernezaufaniedojęzykasformalizowanegoinad-
miernąfascynacjęnimnazywasymbolomanią.Twardowskiuważał,że
symbolomaniizawszetowarzyszyjejnegatywnedopełnieniewpostaci
pragmatofobii,awięcniechęćdorzeczy,niechęćdointerpretowaniasen-
surozbudowanychciągówdedukcyjnychisprowadzaniaichwyników
dorzeczywistościniesymbolicznejiniementalnej.
JakpowiadałTwardowski,omniscomparatioclaudicat,aleto,coopisał
wodniesieniudojęzykamatematyki,możnaprzezanalogięodnieśćdo
refleksjinadjęzykiem,którastałasięcentralnymproblememwramach
zwrotulingwistycznego.Dlategotytułtegoszkicujesttrawestacjątytułu,
jakinadałswymrozważaniomTwardowski.Wydajesię,żejęzykomanii
częstotowarzyszyjejalterego–obrazofobia.Owaniechęćdoobrazów,
którespychasięczęstodojakichśniedojrzałychiniskichformpoznania
zmysłowego,doformnasyconychemocjami,maswojeuwarunkowania
historyczneikulturowe.Jednegoznajbardziejtrafnychopisówtegostanu
rzeczy,stanowiącegozarazemdiagnozędotyczącącałejkulturyzachod-
niej,dostarczyłfrancuskibadaczGilbertDurand9.
8
K.Twardowski,Wybranepismaflozofczne,PWN,Warszawa1965,s.355.
9
G.Durand,Wyobraźniasymboliczna,tłum.iprzedm.C.Rowiński,PWN,Warszawa
1986.
