Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
ArturMordka
zbudowanadowolnabryławobrazie:człowiek,pejzaż,scenarodzajowa,
temathistorycznyczyliterackiitd.Strukturatamazatemcharakteruni-
wersalny.Niejesttomało,jeślimówimyopoznawaniuprzezobraziopo-
znawaniusamegoobrazu,gdyżodsłoniętazostajepewnaogólnośćczy
prawidłowość,któraprzekraczaróżnicęmiędzymalarstwemfiguratyw-
nyminiefiguratywnym.Wtymostatnimbowiemczęściamipozostająna-
dalpłaszczyznykolorystyczne,tyleżeniczegojużnieprzedstawiająinie
mająwsobieintencjibudowaniaświataprzedmiotowego,toteżmożnaje
nazwaćczęściamisamodzielnymi.Ztegopunktuwidzeniahistorycznie
ugruntowanaróżnicamiędzymalarstwemprzedstawiającyminieprzed-
stawiającym,uznananawetzarewolucyjną,niejestażtakistotna.
Zaprezentowaneujęcieprzedmiotunapłaszczyźniestricteontologicz-
nejmożesprawiaćwrażeniedalekoidącejabstrakcji,któramaniewiele
wspólnegozobrazem–konkretemzanurzonymwkulturę,anawetuwi-
kłanymwindywidualnepreferencjemalarza.Abstrakcyjnośćtakawyni-
kajednakztego,żeestetykajakodziedzinafilozoficznaniemożezanadto
zbliżyćsiędokonkretu,bynieprzekształcićsięwnaukęszczegółową.
Nieznaczytojednak,żeprzekreślonezostająwszelkiezwiązkiznaukami
osztuce.Takteżzastosowanietychpojęciowychnarzędzifilozoficznych
prowadzirozważaniakuartystycznemuproblemowirodzajuczyteżspo-
sobuzestawieniapłaszczyznkolorystycznych.Możnatymsamymodsło-
nićstylepoki,poznaćjegodynamikęorazwskazaćnatestricteartystyczne
iczasemniemalniezauważalneprzesunięcia,którenawarstwiająsięipro-
wadządozmianycałegostylu.
Trzebajednakpodkreślić,żeuznanieprzedmiotumalarskoprzedsta-
wionegozacałośćzłożonązczęściniejestintuicyjneiznaczącoodbiega
odjegopojmowaniajakopewnegoobiektuookreślonychwłasnościach.
Cowięcej,wdużejmierzerozmijasięzdoświadczeniemestetycznym,
wktórymprzedmiottaki,reprezentowanynaprzykładprzezosobę,jawi
sięwswymlosie,przeżyciachczysytuacjach.Mająctonauwadze,kolejna
częśćrozważańzostanieukierunkowananarozjaśnieniejegostatusujako
przedmiotupierwotnieiwtórnieindywidualnego.
Przedmiotmalarskoprzedstawionyjakoprzedmiotpierwotnie
iwtórnieindywidualny
Wrozumieniuontologicznymprzedmiotempierwotnieindywidualnym
jesttwór,wktórymstapiająsiędwamomentyformalne:pierwszywska-
