Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dekalogwizualności
39
natylewyrazisty,żenawetwidzącysłowamibędąporuszeniiwrewan-
żuzbudująjęzykowąmetaforę,któraniezwykletrafnienadaimiętemu
doświadczeniu.Zjawiskotowezmąterazwswojeręceempiryści,np.
psychologowie,iprzebadawszypięćtysięcyludzi,wyjaśniąnam,jakto
działa.Tuspektakularnymdowodemmożebyćpokazanie,żewszystkie
zasadypercepcjiGestaltbyłyświadomiewykorzystywaneprzezartystów
imagikówconajmniejoddwóchtysięcylat.Gestaltniczegonieodkrył,
alezbadał,usystematyzowałiopatrzyłspójnąteorią.Mojeprzekonanie
jesttakie,żekażdywglądwrzeczywistość,któryjestwolnyodapriorycz-
nychkategoryzacji,uruchamiasekwencjękolejnychdziałańpoznawczych
nainnychpolach.
Niestetydziedzinypoznanianaukowegownaszymkrajurzadkopo-
trafiąodnajdowaćważnepytaniaizadaniapozagrypserąwłasnegowię-
zienia.Alewwarunkachwięziennychniemadośćpoladlatwórczego
działania,możnatylkoszlifowaćgrypserę.Takżeartyścisiedząwpodob-
nychwięzieniachiposilająsięmitomańskimiopowieściami.Aprzecież
byłobycośdozrobienia.
5.Czydziedzinysztukiuznawanezaabstrakcyjne,np.muzyka,mająaspekty
obrazowe?
Traktowaniemuzykijakoabstrakcjijestmożliwejedynienapoziomie
ikonicznym.Możnazapytać,czyakordmuzycznyjestikonąwrozu-
mieniuPearce’a.Odpowiedź:niejest.Czyoznaczato,żejestabstrakcją.
Nieoznacza.Chybaniedorobiliśmysięwciążdobrychkategoryzacjidla
obiektówarchitektonicznychimuzycznych.Dlaczegogłośnoprzeczyta-
nywierszniejestabstrakcją,azagranamelodiajest.Obydwieterzeczy
komunikująprzedewszystkimswojąwłasnąformę.Mowajestpewnym
sposobemzorganizowaniadźwiękówimelodia,jesttakżesposobem
zorganizowaniadźwięków.Niewidzętuniczegoabstrakcyjnego.Mowa
imuzykatozdarzeniadziejącesięnatejsamejpętlifonologicznejnasze-
goumysłu.Aconajważniejsze,sąunikalne,anieogólneiuniwersalne.
Gdzietuabstrakcja.
Terazmogęodpowiedziećnapytanie.Podobniejaksąludziewidzący
słowami,takteżsąludziesłyszącyobrazamialbosłowami.Jedni,słucha-
jącmuzyki,wyobrażająsobieżaglowcenamorzu,drudzypotrzebują,by
muzykamówiłaoczymśicidostająpiosenki.Wtymsensieodbiórmu-
zyki,aleczasemteżtwórczainspiracja,mogąmiećaspektyobrazowelub
tekstowe.Chodzituouchuchomieniepólasocjacyjnych.Rytmwmuzyce,
