Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KontrowersyjnyobrazRzymuwpolskichtekstachzprzełomuXVIiXVIIwieku...
45
iprzetrwaływielewojen,pożarówidewastacji,powstałtraktatPalladiawiernie
przełożonyprzezCezarego.
Jesttorodzajprzewodnikadlapodróżujących,oprowadzającypobudowlachoraz
instytucjachstarożytnegoRzymu.Odbiorcatraktatujestwięcpielgrzymemwsensie
humanistycznym,niewyznaniowym,gdyżwtekścieniemapropagandyiinformacji
okatolickichmiejscachkultu.Totekstprzeznaczonyniedlagorliwegokatolika,ale
dlaosoby,którapragniezdobywaćwiedzęnatematstarożytnegoRzymu,odbiorcy
darzącegoszacunkiemcywilizacjęantyku.
W1630rokuukazałsięweLwowiezbiórwierszypoświęconychstarożytnemu
Rzymowi,autorstwadotądnieznanegoMarcinaAniołapodtytułemRzymstaryprzez
MarcinaAnioławykonterfetowany(zob.tamże:158-167).Tekstwpisujesię,podobnie
jakPielgrzymwłoskiwgrupęutworówstanowiącychrodzajswoistegopodręcznika
natematinstytucjiorazżyciastarożytnegoRzymu.Utwórten,jakpiszeAndrzej
Litwornia,npobrzmiewaechemutworówopłakującychbezpowrotnieutraconącywi-
lizacjęantyku”(tamże:158);mawnimmiejscezadumanadupadkiemwspaniałego
iwielkiegomiasta,awrazznimcywilizacjistarożytnej.
OpisstarożytnegoRzymuautorrozpoczynaododwołaniadomituoRomulusie
iRemusie.Następniedajeonopissamejosady,potemcharakteryzujebudynki,koś-
cioły,zamki,rynki.Zatrzymujesięszerzejprzyrzymskichłaźniach.Nietylkokultura
materialnapodlegaopisowi.MarcinAniołprzytaczatakżeinformacjeosposobach
życiaiobyczajachludurzymskiego.
Wierszowanyutwórkończypesymistycznakonkluzja.Poswoistymwyliczeniu
iopisiestarożytnościrzymskichnastępujepełnabólurefleksja,odwołującasiędo
nieprzemijającychiwiecznychprawczasu:
Alekoniecniechbędzie,bokoniecRzymu,
Poktóremtoustnegotrochęstajedymu,
Ozdobazwiatremposzła.Gdzieżeśślicznemiasto?
Przyjdziemiabyzpłaczemzawołać:nAtażto
przezacnośćgmachówtwoich?-zostałeruiny.
[...]
Takwszystkoczaszrywa,
[...]
Takwszyscystopynaszejniemamyiznaku,
Aśmiertelnegojednakniechybimyszlaku(cyt.za:Litwornia,2003:167).
Jakwidać,mamytudoczynieniaztypowobarokowąrefleksją,dotyczącąprze-
mijalnościżycialudzkiegoiwszystkichjegowytworów.Znamiennejestrównież
odwoływaniesiędobarokowychznakówisymboliwanitatywnychużywanych
wtekście,takichjak:bańkimydlane,woda,wiatr,trzcina.AzatemobrazRzymu,
wielkiegomiasta,stolicymocarstwa,któremuzdawałosięnicniegrozić,stanowi
egzemplifikacjęprawidełegzystencjiludzkiejicywilizacji.Rzymjesttuznakiem
imponującejcywilizacjiantycznej,któraterazjużnieistnieje.Budzitorozpacziżal
nadupadkiemwielkiegomiasta,azarazemjestbodźcemdozadumynadprzemijal-
nościąsamegoczłowieka.
