Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niemożebyćpociągniętydoodpowiedzialnościkarnejzaczyn,którego
ustawanieokreśliłajakozabronionegopodgroźbąkary,itakżenikomunie
możebyćwymierzonakara,któraniezostałaprzewidzianaprzezustawę
zapopełnienieokreślonegowniejczynu.
Wkontekścieobronykoniecznejwyrazemfunkcjigwarancyjnejjest
zjednejstronyzapewnieniebrakuodpowiedzialnościkarnej,jeślidziałanie
sprawcymieściłosięwgranicachobronykoniecznej(zwłaszczawzakresie
intensywnościużytejsiłyorazzwiązkuczasowegoobronywobeczamachu),
zdrugiejzaś–zapewnienie,żewprzypadkuprzekroczeniagranicobrony
koniecznejsprawcawogóleniebędziepodlegałkarzelubteżsądbędzie
mógłnadzwyczajniezłagodzićkaręczynawetodstąpićodjejwymierze-
nia,aletakżeżewtakimprzypadkusprawcabędziemógłpodlegaćpełnej
odpowiedzialnościkarnej.Ostatniargumentodnosisięwięcdoochrony
inicjatorazamachuwprzypadku,gdydojdziedookreślonegoekscesu.
Określenieobronykoniecznejwustawiekarnejjestwięcwyrazemfunkcji
gwarancyjnejprawakarnego,cowydajesięzrozumiałe,tymbardziejże
przyznajesięjednostceuprawnieniedonaruszenianakazówizakazów
podgroźbąkary,zjednoczesnymzagwarantowaniemniepodleganiaodpo-
wiedzialnościkarnej,jeślijejzachowaniemieściłosięwwyznaczonych
granicachtejinstytucji.
Szczególnegoomówieniawymagaspołecznafunkcjaobronykoniecz-
nej.Wodniesieniudouzasadnieniaobronykoniecznejnależyzauważyć,że
niegdyśdoszukiwanosięgowprawienatury.PowołującsięnaCycerona,
twierdzono,żeprawotowynikałoznależnegokażdemuczłowiekowiprawa
doobronywłasnejprzedzamachaminajegodobra,awięcniewymagającego
żadnychdodatkowychuzasadnieńjakolexnata
35
.TadeuszBojarskizdajesię
aprobowaćtenpogląd,zaliczającinstytucjęobronykoniecznejdoprzyrodzo-
nychuprawnień,którewiążąsięzesferąprawpodmiotowychjednostki360
polegającanawykonywaniuobowiązkowejpracyjestobjętazakresemzastosowania
art.65ust.2KonstytucjiRP,zgodniezktórymobowiązekpracymożebyćnałożony
tylkoprzezustawę.Ustawowaformazostałarównieżzastrzeżonawprzypadkuogra-
niczeniawolnościgospodarczej(art.22KonstytucjiRP)czywolnościwykonywania
zawodu(art.65ust.1KonstytucjiRP).
35
A.Marek,Obronakoniecznawprawiekarnym.Teoriaiorzecznictwo,Warszawa2008,
s.15;M.Szafraniec,Przekroczeniegranicobronykoniecznejwpolskimprawiekarnym,
Kraków2004,s.16;A.Marek,[w:]A.Marek,J.Satko,Okolicznościwyłączającebez-
prawnośćczynu.Komentarze.Piśmiennictwo.Orzecznictwo,Warszawa2000s0170
36
T.Bojarski,Prawokarne–częśćogólna,Lublin1972,s.132.
1.2.Funkcjeobronykoniecznej
29
