Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
StanisławŁojek-ObronaNietzschego
Ujmującrzeczbardziejogólnie,filozofiamusi,zdaniemNietzschego,
oprzećsięwszelkiejpokusieredukowania.Niejesteśmybowiemaniprzede
wszystkimnaturą,aniprzedewszystkimduchem:to,conaturalnejestnam
danezawszezapośrednictwemducha,tenżezkoleiniejestczymśsamo-
istnym,leczwyrastabezpośrednioznatury.Dochodzitutajdowzajem-
negoprzenikaniaiwspółokreślania,duchcoprawdawyrastaznatury,lecz
także,wtórnieniejako,naniąoddziałuje.
Dopierogłębokieuświadomieniesobietychwspółzależnościpozwoli
namprzekształcićbadanianadmoralnościąwzajęcie,którepoprzez
właściwezrozumieniejejmiejscaifunkcjiwobrębiecałościmożemieć
bezpośredniekonsekwencjedlajakościnaszegożycia.Właściwadlatego
rodzajubadaniametodagenealogicznanietylkoumożliwiadotarciedo
pierwotnychŹródełpowszechnieuznawanychwartości(jaktonaprzykład
czyniNietzschewodniesieniudosystemumoralnościchrześcijańskiej).
Przedewszystkimpozwalaonaujrzeć,wjakisposóbwartościoweod-
nosząsiędotego,costanowinaszekonkretne,jednostkoweżycie,idopiero
stądwyciągaćwnioskiogólniejszejnatury.
Nietzschepowiadaosobie,iżjestpierwszymfilozofem,którypotrak-
towałmoralnośćjakoflproblematn,podałwwątpliwośćwartośćsamych
wartości.Niejednokrotniestwierdzałtakże,iżjestdzieckiemswegocza-
su,flsumieniemepokin-przedsięwzięcie,któregosiępodjął,niebyło
wcześniejnawetdopomyśleniaidopierowczasachmuwspółczesnych
człowiekzostałzmuszonydostawieniaczołacałkowicienowemuwyzwaniu.
ZdaniemNietzschego,tym,cowprowadziłoówczaswtakstraszliwe
napięcie,byłonajważniejszebyćmożewydarzeniewdziejachludzkości
-wydarzenieflśmierciBogan.Towłaśniedziękirozciągniętemuwczasie
aktowiutratywiarywewszystkienaszenajwyższewartościstałosię
wogólemożliweprawdziwiekrytycznepodejściedomoralności,spojrze-
nienajejzwiązkizżyciemzcałkowicieodmiennejperspektywy.Wie-
rzącwwartości,niemogliśmyichkrytykować-wiaraniepotrafiprze-
cieżwątpićoprawdziwościswegoprzedmiotu.Aleteżwiarawwartości
właśnieoznacza,żeichwartośćdlażyciajestdlanasczymśoczywistym,
żeinnymisłowy,tożyciejestocenianepoprzezwartości.
Wynikastąd,żesamąwartośćmożemypoddaćoceniedopierowtedy,
gdystaniesięonadlanasmartwa,gdydalszawniąwiarajestniemoż-
liwa.Żebyjednakmogłodojśćdopełnegozrozumienia,czyraczejprze-
życiatego,czymjestwartośćnaszychwartości,musinastąpićcałkowite
załamaniesięwiary,stan,wktórymwżadnąwartośćniepotrafimyjuż
