Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Terminem„obyczaj”najczęściejokreślasięcharakterystycznąipowszechną
wdanejgrupiespołecznej(kulturowej)prawidłowośćzachowania.Obyczaje
sąnajbardziejspontanicznezewszystkichnormspołecznychiczęstowywierają
najsilniejszyprzymus.Sąjednakżesankcjonowanenieprzezzorganizowaną
władzę,leczprzezwielkąróżnorodnośćnieformalnychpresjispołecznych.
Wprzeciwieństwiedozwyczaju,działaniaobyczajowesąobwarowanesankcjami
społecznymiimająwyłączniespołecznystatus,podczasgdyzwyczajemają
charakterspołecznybądźindywidualny[10].
Obyczajjestnormąpostępowania,odmiennąpodwzględemsankcjiodreligii
imoralności,autrzymującąsięspołeczniedziękipowszechnejaprobacie.Zwyczaj
istniejewyłączniedlatego,żewiększośćczłonkówdanejspołecznościuważa
gozaobowiązujący.Zwyczajmazasobąnaogółpoparcietradycji.Postępujesię
takatak,ponieważ„zawszetakrobiono”[11].
Obyczajtospołecznieokreślonysposóbzachowaniasię,uświęconyprzez
tradycjęiwrazieprzekraczaniagoumacnianynaganąspołeczną.Obyczajeregulują
postępowaniejednostkipoprzezstosowanietakichsankcjijak:dezaprobata,
obniżeniepozycjijednostkiwgrupie,ośmieszenieczywreszciewykluczenie
zgrupy.Jestrównieżzachowaniempowtarzającymsięwokreślonych
okolicznościach,ponadtozachowaniemwymaganym,któregonieprzestrzeganie
wywołujeniezadowolenieinnychprzedstawicielispołeczności,naganęlubkarę.
Ztegowynika,żeobyczajdotyczyważniejszychniżzwyczajwartości,któregrupa
przedkładanadinne[12].
Ceremoniaarytuał
Zaceremonięuważasięzespółformalnychzachowańsłużącychzwykle
donadaniaczynnościompozytywnegoiuroczystegocharakteru.Jestonajedynie
zewnętrznymwyrazemtego,cozostałonormatywnieuznanealboprzynajmniej
psychicznieodczute.Ceremoniastanowiwyrazwspólnychuczućizachowań,
przekazywanychzapomocąmniejlubbardziejsformalizowanychdziałańmających
główniesymbolicznycharakteripodejmowanychwstosownychokolicznościach.
Związanajestzwyrażaniemlojalnościiszacunkuorazcharakteryzujesię
pieczołowitymdoboremformstosowanychdowyrażeniatychuczućwdanej
sytuacjispołecznej.
Wodróżnieniuzakresuprzedmiotowegoceremoniiodrytuałupodkreślasię,
żerytuałjestzwiązanyznormatywnąlubpsychicznąkoniecznościąstosowaniasię
dookreślonychregułzachowaniaekspresywnegolubmagicznego,wceremonii
natomiastrównieważnyjestzwiązekaktuekspresjizwartościąiuczuciem[13].
Istotącharakterystykiwyżejopisanychpojęć,którenieustanniebędąsiępojawiać
nakolejnychstronachksiążki,jestuwypuklenieważnościicelowościich
