Obserwacje i pomiary w nauczaniu geografii fizycznej

Wacław Cabaj

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-7271-744-3

DOI:

Wydawnictwo:

Uniwersytet Pedagogiczny Kraków

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

204

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Cabaj, Wacław. Obserwacje i pomiary w nauczaniu geografii fizycznej. Red. . Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny Kraków, 2012, 204 s. ISBN 978-83-7271-744-3

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Cabaj, W.

T1 Obserwacje i pomiary w nauczaniu geografii fizycznej

PB Uniwersytet Pedagogiczny Kraków

PP Kraków

YR 2012

SN 978-83-7271-744-3

Bibliografia BibTex:

@Book{ 66804, author = "Cabaj, Wacław", editor = "", title = "Obserwacje i pomiary w nauczaniu geografii fizycznej", publisher = "Uniwersytet Pedagogiczny Kraków", year = "2012", address = "Kraków", isbn = "978-83-7271-744-3" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Cabaj, Wacław

ED -

TI - Obserwacje i pomiary w nauczaniu geografii fizycznej

PB - Uniwersytet Pedagogiczny Kraków

CY - Kraków

PY - 2012

SN - 978-83-7271-744-3

ER -

Netografia (standard APA):

Cabaj, Wacław. Obserwacje i pomiary w nauczaniu geografii fizycznej [baza danych online] Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny Kraków, 2012 [dostęp: 02 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/obserwacje-i-pomiary-w-nauczaniu-geografii-fizycznej-waclaw-cabaj-66804.

geografia fizyczna, pomiary, dydaktyka geografii, obserwacje

Praca dotyczy najprostszych obserwacji i pomiarów, które mogą wykonać sami uczniowie w najbliższym otoczeniu szkoły. Autor wychodzi z założenia, że samodzielne poznawanie środowiska pomoże podtrzymać zainteresowanie uczniów przedmiotami przyrodnic...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-7271-744-3

DOI:

Wydawnictwo:

Uniwersytet Pedagogiczny Kraków

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

204

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp8
1. Obserwacje ciał niebieskich12
1.1. Źródła informacji do obserwacji ciał niebieskich12
1.2. Przyrządy do obserwacji ciał niebieskich13
1.3. Wpływ atmosfery na obserwacje ciał niebieskich14
1.3.1. Scyntylacja14
1.3.2. Ekstynkcja15
1.3.3. Refrakcja15
1.4. Elementy orientacji na sferze niebieskiej16
1.4.1. Pion16
1.4.2. Horyzont17
1.4.3. Widnokrąg19
1.4.4. Wyznaczanie południka20
1.5. Dzienne obserwacje sfery niebieskiej22
1.5.1. Pomiar wysokość Słońca23
1.5.2. Pomiar azymutu Słońca24
1.5.3. Zegar słoneczny24
1.5.4. Teleskopowe obserwacje Słońca30
1.6. Nocne obserwacje sfery niebieskiej33
1.6.1. Obserwacje gwiazdozbiorów33
1.6.2. Obserwacje gwiazd36
1.6.3. Ciała Układu Słonecznego37
1.7. Uwagi o realizacji szkolnych obserwacji sfery niebieskiej41
2. Pomiary terenowe43
2.1. Pomiary azymutu43
2.1.1. Wyznaczenie kierunków na widnokręgu43
2.1.2. Pomiar azymutu45
2.1.3. Wyznaczanie kąta prostego46
2.2. Pomiary odległości47
2.2.1. Pomiar taśmą mierniczą47
2.2.2. Pomiar dalmierzem laserowym47
2.2.3. Pomiar cyrklem mierniczym48
2.2.4. Pomiar odległości do punktu niedostępnego48
2.2.5. Pomiar krokami49
2.2.6. Oszacowanie odległości49
2.3. Pomiary wysokości50
2.3.1. Pomiar niwelacyjny50
2.3.2. Pomiar za pomocą długości cienia51
2.3.3. Pomiar wysokości za pomocą nachylenia52
2.4. Pomiary nachylenia53
2.5. Wykonanie szkicu topograficznego53
2.6. Orientowanie się w terenie bez mapy56
2.7. Orientowanie się w terenie za pomocą mapy56
2.6.1. Wyznaczenie kierunków i kierunków kardynalnych56
2.6.2. Określenie miejsca postoju56
2.6.3. Wyznaczenie kierunku dalszego działania56
2.7.1. Orientowanie mapy57
2.7.2. Ustalenie miejsca postoju58
2.8. Uwagi o wykonaniu pomiarów szkolnych61
2.7.3. Wyznaczenie kierunku dalszego działania, nanoszenie obiektów61
3. Obserwacje i pomiary meteorologiczne62
3.1. Cechy powietrza62
3.1.1. Temperatura62
3.1.2. Ciśnienie63
3.1.3. Wilgotność powietrza63
3.1.4. Przejrzystość powietrza64
3.2. Zjawiska atmosferyczne65
3.2.1. Wiatr65
3.2.2. Parowanie68
3.2.3. Zachmurzenie68
3.2.4. Opady73
3.2.5. Pokrywa śnieżna76
3.2.6. Zjawiska optyczne77
3.3. Kalendarz meteorologiczny79
3.4. Prognozowanie pogody82
3.5. Uwagi o szkolnych obserwacjach meteorologicznych86
4. Obserwacje skał88
4.1. Opis i oznaczanie minerałów89
4.2. Opis skał93
4.2.1. Cechy litologiczne93
4.2.2. Tektonika98
4.3. Skamieniałości100
4.4. Klasyfikacja skał100
4.5. Szkic odkrywki103
4.6. Obserwacje aktualistyczne104
4.7. Wykonywanie szkicu geologicznego104
5. Obserwacje rzeźby terenu106
5.1. Morfografia i morfometria form107
5.1.1. Wyodrębnienie form107
5.1.2. Klasyfikacja form107
5.2. Stosunek form do budowy geologicznej110
5.3. Datowanie form111
5.4. Etapy rozwoju formy112
5.5. Formy elementarne i formy złożone113
5.6. Zespoły form114
5.6.1. Formy na brzegu morza114
5.6.2. Rzeźba eoliczna115
5.6.3. Rzeźba glacjalna i fluwioglacjalna116
5.7. Uwagi o uczniowskich obserwacjach rzeźby117
6. Obserwacje wody120
6.1. Fizyczne i chemiczne cechy wody120
6.2. Zjawiska na powierzchni wody122
6.2.1. Zjawiska lodowe122
6.2.2. Inne obiekty i zjawiska na powierzchni wody123
6.3. Wody gruntowe124
6.4. Wypływy wody gruntowej125
6.5. Cieki129
6.6. Badanie bagien i mokradeł134
6.7. Badanie jezior134
6.8. Morze136
6.9. Uwagi o szkolnych obserwacjach wód137
7. Obserwacje gleb138
7.1. Położenie odkrywki138
7.2. Opis profilu glebowego138
7.2.1. Miąższość140
7.2.2. Przejście140
7.2.3. Skład mechaniczny140
7.2.4. Barwa143
7.2.5. Struktura144
7.2.6. Układ gleby144
7.2.7. Zawartość węglanu wapnia145
7.2.8. Odczyn145
7.2.9. Konkrecje147
7.3. Zaklasyfikowanie poziomów148
7.2.10. Oglejenie148
7.4. Zaklasyfikowanie gleby151
7.4.1. Nazwy poziomów i gleb153
7.5. Wykonywanie mapy gleb154
7.6. Uwagi o realizacji szkolnych obserwacji gleb156
8. Obserwacje szaty roślinnej157
8.1. Warunki siedliskowe158
8.2. Postaci życiowe roślin158
8.3. Warstwy szaty roślinnej159
8.4. Formacje160
8.5. Uwagi o obserwacjach szaty roślinnej167
9. Obserwacje zwierząt168
9.1. Obserwacje ssaków169
9.2. Obserwacje ptaków170
9.3. Obserwacje gadów174
9.4. Obserwacje płazów175
9.5. Obserwacje ryb175
9.6. Obserwacje bezkręgowców176
10. Dobór i waloryzacja obiektów dydaktycznych178
10.1. Obiekty dydaktyczne178
10.2. Waloryzacja obiektów dydaktycznych179
10.2.1. Położenie obiektu179
10.2.2. Reprezentatywność180
10.2.3. Informacje o obiekcie i ogólne181
10.2.4. Warunki bezpieczeństwa181
11. Realizacja obserwacji i pomiarów szkolnych182
11.1. Charakterystyka obserwacji i pomiarów szkolnych182
11.2. Rola nauczyciela w przygotowaniu i prowadzeniu obserwacji182
11.2.1. Dobór celu i zakresu obserwacji183
11.2.2. Postawienie zadania obserwacyjnego183
11.2.3. Przygotowanie miejsca i przebiegu obserwacji183
11.2.4. Kierowanie obserwacjami184
11.2.5. Warunki skuteczności obserwacji184
11.3. Rola internetu w prowadzeniu obserwacji185
11.2.6. Wykorzystanie, interpretacja wyników185
11.4. Zakończenie186
Literatura187
Spis rycin196
Spis tabel200

Pracatajestpoświęconasposobomdokonywanianajprostszychobser-

wacjiipomiarów,któremogąwykonaćuczniowieszkołypodstawowej,gim-

nazjumiszkółponadgimnazjalnych.Ograniczasiędoopisówwykonania

pomiarówićwiczeńwnajbliższejokolicyszkoły.Pominiętoichwykorzy-

stanie,interpretacjęuzyskanychwynikóworazobserwacjenawyjazdach

regionalnych(wycieczkach).

Tematykaksiążkijestograniczonadoopisutylkotychobserwacji,które

możewykonaćsamuczeń.Jestemświadomistnieniawielumetoddających

szybkodokładnewyniki.Jeślijednakprzyrządydowykonaniatychobser-

wacjisądrogieichoćbydlategoniesąużywanewszkołach,opistakiejme-

todyzostałtupominięty.Dlaprzykładumożnatutajprzytoczyćprzypadek

pomiaruwilgotności.WmeteorologiistosujesiępsychrometrAssmanna.

Zodczytutermometrusuchegoiwilgotnego,posługującsięodpowiedni-

mitablicami,możnaobliczyćprężnośćparywodnej,niedosytwilgotności,

temperaturępunkturosyiwilgotnośćwzględną.Wszkoletenprzyrządnie

jestużywany,dlategoopispomiarówwilgotnościpowietrzazostanieogra-

niczonydoopisupomiaruwilgotnościwzględnejhigrometremwłosowym.

Zasadęjegodziałaniadobrzeilustrujeuproszczonyprzyrząd,którymogą

wykonaćsamiuczniowie.Wtekścieodpowiedniegorozdziałuniebędzie

ogólnegoopisuwilgotnościpowietrza,jejrodzajów(bezwzględna,względna,

właściwa)isposobujegomierzenia,ajedynieopisposługiwaniasięhigro-

metremwłosowymorazopisprzyrządudowykonaniaprzezuczniów.Po-

dobnieuczniowiemogąwykonaćprosteprzyrządydopomiarówterenowych

iobserwacjiastronomicznych.Pojawiasięwięcrównieżelementkształcenia

politechnicznego.

Patrzącnafunkcjonowaniewspółczesnejszkoły,mamświadomość,że

proponowanedziałanianiepomogąwrozwiązywaniutestów,wdążeniudo

zdobyciananichjaknajwiększejliczbypunktów.Alemamteżświadomość,

żeporozwiązaniutestuwiększośćpotrzebnejdotegowiedzyiumiejętności

możeokazaćsięnieprzydatna.Umiejętnościwykonaniaobserwacji,powią-

zane,kształconeprzyokazjinawykiskrupulatności,rzetelności,systema-

tyczności,samodzielnościmogąbyćzpowodzeniemwykorzystanerównież

wkształceniuniegeograficznym.Rozwiązywanietestówdajeuczniomko-

rzyścidoraźne,wdrożeniedospostrzegawczości,samodzielnościwobser-

wacjach,umiejętnościichwykonaniaiwykorzystaniadakorzyściwdłuż-

szejperspektywieczasowej.Realizująctematlekcji,niewielunauczycieli

zwracauwagęnato,żezaoknemmożnazobaczyćzjawiska,niekiedynawet

związaneztymtematem.Amożnapokazać:„chmury,błyskawicę,mgłę

i[…]kosawogródku.Pokazaćludzkiwymiargeografii”(Plit2009).Wedle

autorówraportuostaniegeografiiszkolnej(Groenwaldiin.2009)po-

trzebasamodzielnychobserwacjiniejesteksponowanawnowymsystemie

oświaty.

Jestjeszczejedenaspektsamodzielnejpracyucznia.Większośćczytelni-

kówzapewnewidziała,zjakimzapałem,zainteresowaniemizaangażowaniem

malecpotrafirozkręcaćzabawkęlubbudzik,żebyzobaczyć,cojestwśrod-

ku.Udzieckajesttowyraznaturalnejchęcipoznawaniaipotrzebyaktyw-

ności.Niestety,wszkoletaciekawość,aktywnośćszybkozanika.Byćmoże

Brak wyników

Obserwacje i pomiary w nauczaniu geografii fizycznej

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra