Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Jakkolwiekbydefiniowaćsamąkategorięśladu8czysprawdzaćjej
funkcjonalnośćwkrytycznymdziałaniu(cobędziemiałomiejscena
tychstronach),jednopozostajepewne:samojużjejprzywoływanie
wskazujenabyłośćjakiegośpodmiotu,atakżenajegotekstowezapo-
średniczenie.Mówiącinaczej:ukazującysięwpostaciśladupodmiot
wskazywaćmożewyłącznieswąprzeszłąobecność.Nawetwypowiada-
jącnjestem”
,mówizkonieczności-nbyłem”
.Znakiemtego-samtekst.
TakieotoprzeświadczeniedajeosobieznaćwłaśniewprozieHaupta,
CzyczaiVargi.Nieprzypadkowobowiemkwestiaprzeszłości,zapisanej
wułomnych,nietrwałych,niekompletnychobrazachzalegającychwin-
dywidualnejizbiorowejpamięci,stałasięjednymzwiodącychtematów
ichtwórczości.Rzeczjasna,kształtitreśćtejprzeszłościukażdego
znichsąodmienne,warunkowanenietylkoindywidualnymdoświad-
czeniem,aletakżezapośredniczonymiwróżnychuniwersachkulturo-
wychmodelamipamięciijejpracy-zapamiętywaniaiodpominania.
Narracyjnezwracaniesiękutemu,cobyłe,możnabyrozpatrywaćwka-
tegoriachpróbyustanowieniafundamentudlapodmiotowejtożsamości
-tyletylko,żegrunttenniedajeżadnegostabilnegooparcia.Jedyne,co
zaoferowaćmożepamięć,towłaśnieniewyraźne,corazmniejczytelne
tropynieukładającesięwżadenszlakczychoćbyjednoznacznywzór.
Tekstowezapośredniczenieobecnościjakiegośpodmiotuskutkuje
wyodrębnieniemsiętego,cochciałbymnazwaćgłosemsamegotekstul
8Coczynionojużpowielokroćnagruncienaukioliteraturze,takżepolskiej-by
przywołaćchoćbypraceMałgorzatyCzermińskiej(M.Czermińska:Wygnanieipowrót.
AutorjakoproblembadańliterackichlW:Kryzysczyprzełom.Studiazteoriiihistorii
literaturylRedlM.Lubelska,A.Łebkowska.Kraków1994),RyszardaNycza(RlNycZ:
Literaturajakotroprzeczywistości.Poetykaepifaniiwnowoczesnejliteraturzepolskiejl
Kraków2001)czyAndrzejaZawadzkiego(A.Zawadzki:Autor.Podmiotliterackil
W:Kulturowateorialiteratury.GłównepojęciaiproblemylRedlM.P
.Markowski,
RlNycZlKraków2012).Wnajogólniejszymzarysieprzeniesionanagruntdyskursu
literaturoznawczegofilozoficznakoncepcjaśladu(wywiedzionazpismHeideggera,
NoikiczyVattimo)wskazywaćmaprzedewszystkimnafragmentarycznyczyszczątko-
wyzwiązekmiędzyrzeczywistościąatekstem,również:międzyautoremapodmiotem
literackim.Koncepcjaśladumawypełniaćrozziewmiędzyrealnościąświataarealno‑
ściątekstu;rozziew,zjakimmamyodpewnegoczasudoczynieniawrefleksjihumani-
stycznej.Mawskazywać,popierwsze,naistnienieniezależnejoddziełarzeczywistości
pozatekstowej,którawyrażasięwznaku,podrugiezaśnasampodmiotautorski,który
wdzielezostawiaswójślad.
11
