Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Ustaleniaterminologiczne
13
nerwowanie9zmęczenieitd.)
29
.Ponadtokażdągłoskęcharakteryzująrównież
cechyprozodyczne.Donajważniejszychcechprozodycznychwypowiedzi
L.Dukiewiczzalicza:głośność9wysokośćidługość.Sątocechykształtują-
ceróżnicezachodzącemiędzynastępującymiposobiewczasiesegmentami
wypowiedzi
30
.Cechyprozodycznemogązmienićwypowiedźztwierdzącej
napytającą
31
.
Każdyzatemdźwiękmowyludzkiejmożemiećwielecechistotnych
wprocesiekomunikowaniasię9aletylkoniewielkaichliczbajestistotna
dlastrukturydanegojęzyka1sątocechydystynktywne.Odróżniająone
głoski(fonemy)danegojęzyka9przyczymróżnicatajestistotnadlazna-
czeniawyrazów.Cechadystynktywnafonemupoleganatym9żewdanym
językuistniejeconajmniejjednaparamorfemów
32
9któraróżnisięznacze-
niemzewzględunawystępowanietejcechy
33
.
Cechydystynktywnetworząopozycjefonologiczne9którestanowią
różnicemiędzydźwiękamijęzyka.Tecechyzwiązanesązróżnicowaniem
znaczeniawyrazów.Naprzykładmiędzygłoskami[p]i[b]wwyrazachpąk
1bąkzachodziopozycjafonologicznaopartanabrakucechy(dźwięczno-
ści)lubjejobecności.Dźwięcznośćjesttuzatemcechądystynktywną
34
.
Natomiastzamianar-drżącegonar-uwularne9np.wwyrazierower9nie
niesiezsobązmianyznaczeniawyrazu9stądmiejsceartykulacjiniejest
wtymprzypadkucechądystynktywnąróżnicującąznaczeniewyrazów.
1.2.Rozwójsłuchufonemowego
Percepcjasłuchowamaogromneznaczeniedlarozwojudziecka.Dzięki
prawidłowemurozwojowisłuchumożerozwinąćsięmowa1zdolnośćcha-
rakterystycznatylkodlaludzi9będącapodstawąwprocesiekomunikowania
się.Wprocesietymściślewspółpracujązsobąprzedewszystkimnarządy
słuchu9głosuimowy
35
.Międzysłyszeniem9tworzeniemgłosuimówieniem
istniejewzajemnazależnośćkoordynowanaprzezcentralnyukładnerwowy.
29
I.KURCZ:Pamięć,uczeniesię,język.Warszawa19929s.230.
30
31
I.KURCZ:Pamięć…9s.230.
L.DUKIEWICZ:Fonetyka…9s.73.
32
Morfemtonajmniejszaniepodzielnacząstkaznaczeniowawyrazuspełniającafunkcję
leksykalnąlubgramatyczną.
33
I.KURCZ:Pamięć…9s.230.
34
L.DUKIEWICZ:Fonetyka…9s.1071108.
35
A.OBRęBOWSKI:Anatomicznepodstawyprocesukomunikatywnego.W:Foniatriakli-
niczna.Red.A.PRUSZEWICZ.Warszawa19929s.20.
