Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10Podstawyogólne
Każdezestadiówwyrażakolejneetapyprowadzącedoformydocelowejogrodu.
Czastrwaniaposzczególnychstadiówodnosisiędowarunkówprzeciętnychoraz
założeńogrodowychnajczęściejspotykanych,zawierającychelementyprzestrzenne
iformyroślinneozróżnicowanejszybkościrozwojuoraztrwałości.Poszczególne
stadia,chociażprzejściowe,sąrównieżskomponowanymiukładamiprzestrzennymi,
natomiastwłaściwościposzczególnychstadiówwarunkująwybórizastosowanienie-
zbędnychdziałańkonserwatorskichorazichskuteczność.
1020Trwałośćogroduizabytkuogrodowego
Trwałośćogrodujestzależnaodtrwałościjegoskładników.Zewzględunato,że
głównymskładnikiemogrodówjestmateriałroślinny,jegoistnienieiobecnośćoraz
trwałewłaściwościstanowiąjednocześnieotrwałościogrodu.
Przeciętnatrwałośćjednejgeneracjiformroślinnychwukładzieprzestrzennym
ogroduwynosiok.100lat.Wogólnymprocesiekształtowaniazałożeńogrodowych
charakterystycznyjestwielostadialnycyklrozwojowy.Zapoczątkowaniecyklusta-
nowistadiumbudowy,azakończeniemjeststadiumstarościogrodu.Czastrwania
cykluokreślarzeczywistątrwałośćogrodu.Jednakżewieleogrodówhistorycznych
mawięcejniż100lat.Wynikatozmożliwościprzedłużeniatrwaniaformyprze-
strzennejogrodu,uzyskiwanegoprzezkolejnepowtarzaniecykluwielostadialnego
kształtowaniaogrodu(ryc.1.2).Możeonobyćdokonywanetakdługo,jakdługojest
topotrzebne.
Zupływemczasuogrodyoszczególnychwartościachstająsięzabytkami.Wów-
czasstałepowtarzanietakiegocyklustajesiępodstawowązasadądziałańkonser-
watorskich,warunkującdługowiecznośćistnieniaogroduzabytkowego,teoretycznie
wnieskończoność.Każdorazowerozpoczęciecyklupowtarzanegostanowiwtedy
stadiumrewaloryzacji.Kolejnecyklecharakteryzująsięzachowaniemprzetrwa-
łychform,elementówiskładnikówroślinnychpochodzącychzpoprzedzającegolub
zkilkupoprzednichcykli.Wmiejsceubytkówsąwprowadzanenastępnetakiesame
generacjeroślinne,podtrzymująceciągłośćsukcesjiposzczególnychelementówicało-
ściukładuprzestrzennegoogrodu.
Wsytuacji,kiedyogródniejestdziełemsztukiinieuzyskujestatusuzabytku,
kolejnymcyklemstajesięswobodnaadaptacja,dostosowanabezwiększychogra-
niczeńdowspółczesnegoprogramuużytkowegoiwedługaktualnychwymagań
wzakresieformyprzestrzennej.Niesątojużdziałaniakonserwatorskie.
Zasadąstałegopodtrzymywaniaistnieniaogroduzabytkowegojestwięcciągłość
sukcesjiformyprzestrzennej.Elementyiskładnikiwypadającezkompozycjiogrodu
zpowoduzamierania,będącegowynikiemnaturalnegostarzeniasiętworzywaroślin-
nego,choróblubuszkodzeń,wymagajązastąpienianowymiegzemplarzami,otakich
samychlubpodobnychwalorach,wceluutrzymaniaizachowaniacharakterystycznej
16
