Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Prawapodatnika-potrzebabadańnaukowychinowychregulacjiprawnych
withoutrepresentation(konfliktmiędzyKrólestwemWielkiejBrytanii
ajego13koloniamiwAmerycePółnocnej,którydoprowadziłdowojny
oniepodległośćStanówZjednoczonych).Wmiędzyczasiepanujący
przestałmiećtakżeswobodęwdokonywaniuwydatków,powstałbo-
wiembudżet(BillofRightsz1689r.).Wkonstytucjachpowstających
odkońcaXVIIIw.zarównonakładaniepodatków,jakiuchwalanie
budżetuzostałoobjętekompetencjamiorganówprzedstawicielskich.
Wrezultacieobecniewsystemachprawapaństwoustrojachdemo-
kratycznychprzyjmowanajestzasadaustawowejregulacjipodatku3,co
mastanowićgwarancjędlapodatnikówipodstawęichbezpieczeństwa
prawnego.W
.Schönwskazuje,żeochronapodatnikamożeodbywać
siębyconsentbądźbycontent.ZjednoczoneKrólestwoiStanyZjed-
noczonenależądopierwszejgrupypaństwpolegającychnaorganach
przedstawicielskich(Parlament,Kongres),którebroniąpodatników
przednadużyciamiwładzywykonawczej.ZkoleiNiemcyczyFran-
cjareprezentująkoncepcjęochronybycontent,nakładającdodatkowe
konstytucyjnewarunkinaustawodawstwopodatkowewceluochrony
indywidualnegopodatnika4.
Unormowaniakonstytucjiipodstawowezasadyustrojoweniewystar-
czająjednak,abyzapewnićskutecznąochronępodatnika.Wostatnich
dziesięcioleciachXXw.iobecniejesteśmybowiemświadkamirosnących
dysproporcjimiędzyobowiązkamiiprawamipodatników.Obserwuje-
myrozrostobowiązkówpodatników,któremunietowarzyszywzrostich
praw5.Znacznaczęśćnowychregulacjimanaceluzwiększenieskutecz-
nościgromadzeniadochodówpodatkowychiprzeciwdziałanieunikaniu
iuchylaniusięodopodatkowania.Różnenarzędzia,jakiesięwtymcelu
stosuje,sprawiają,żewzrastazagrożeniedlaprawpodatnika.Jestrzeczą
zrozumiałą,żerośniejednocześniezainteresowanienaukiproblema-
tyką.PowstałanawetmiędzynarodowasiećbadawczaObserwatorium
3
Bywaonatakżeznanajakozasadalegalności(principleoflegality)podatku.
Por.V
.Turonyi,ComparativeTaxLaw,TeHague-London-NewYork2003,s.70.
4W
.Schön,TaxationandDemocracy,nTaxLawReview”2018/72(2),s.244.
5M.Cadesky,I.Hayes,D.Russel,AModelTaxpayerCharter.PreliminaryReport.
TowardsGreaterFairnessinTaxation,London2013,s.19.