Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Procesyjednostkowekształtująceskładwódpodziemnych
19
Substancjeorganicznepodczasmigracjiizudziałemmikroorganizmówmogą
częściowoulegaćrozkładowi.Doocenywodnejmigracjipierwiastkówmożnastosować
tzw.współczynnikwodnejmigracjik
x
,któregowartośćwyznaczasięzewzoru[22]:
k
x
1
m
a·n
x
·100
x
.
(2.10)
Współczynniktenjestwielkościąbezwymiarowąimajedyniewzględnąwartość
porównawczą;zjegowzrostemzwiększasięruchliwośćpierwiastka.Predyspozycje
migracyjnedanegopierwiastkazależąjednakodbudowyminerałuiwarunków
środowiska.Wpewnychwarunkachpierwiastekłatwomigrujeiwówczaswystępuje
wformieruchomej,winnychzaśniemigrujeiwedługPerelmana[22]występuje
wformiebezwładnej.PrzykłademformybezwładnejsodujestalbitNa
2
Al
2
Si
6
O
16
odpornynawietrzenie,aformyruchomejjestNaCl–łatworozpuszczalnywzawod-
nionychśrodowiskach.
Kolejnymprocesemsąprzemianybiologiczneibiochemicznezachodzącezudzia-
łemmikroorganizmów.Procesytezachodząwcałymprzekrojupionowym,odpowierzch-
niowychwarstwglebydonajgłębszychpoziomówśrodowiskaskalnego.Mikroorganizmy
uczestnicząwwiększościprocesówutleniająco-redukującychgłówniezwiązkówsiarki,
azotu,żelazaimanganu,wrozkładziesubstancjiorganicznychorazbiotransformacji
niektórychelementówśladowych,np.metylacjirtęci.Procesyte,współdecydując
omigracjiwodnejwielupierwiastkóworazichzwiązków,wpływająnaostatecznyskład
chemicznywód.Wzależnościodwarunkówtlenowychzachodząprocesyutlenianialub
redukcji.Wglebieorazwstrefieaeracjidominująprocesytlenowe,arolaichmalejena
rzeczprocesówredukcjiwrazzgłębokością.
Opróczwymienionychprocesówudziałwkształtowaniuchemizmuwódpodziemnych
mamieszaniesięróżnegotypuwód.Zachodzionostosunkowoszybko,obejmuje
zwykleznacznemasywódiprowadzidoprzesunięćstanówrównowagiwtychwodach.
Dopodstawowychefektówmieszaniasięwódnależą:
•rozcieńczaniewódbezwydzielaniajakichkolwieksubstancji(gazów,minerałów),
•zastępowaniejednychzwiązkówinnymi,
•wytrącaniezwiązków(cementacja),
•rozpuszczanieiługowanieśrodowiskaskalnego.
Wwynikuprzebiegającychprocesówjednostkowychwodypodziemnesąroztworem
wodnymrozpuszczonychgazówisubstancjistałych(występującychwpostaciroztworów
rzeczywistych,koloidalnych),aczasemtakżezawiesin.Ponadtomogąbyćobecne
wnichmikroorganizmyorazsubstancjeorganiczne.
WystępującewwodachsubstancjewgSamariny[22]dzielisięna:
•makroskładniki:Na
+
,K
+
,Ca
2+
,Mg
2+
,Cl
1
,SO
21
4
iHCO
1
3
,
•składnikipodrzędne:związkiazotu,żelaza,glinuisubstancjeorganiczne,
•mikroskładniki:pierwiastkirzadkie,śladoweipromieniotwórcze.
Większośćskładnikówpochodzizrozpuszczaniaminerałówiługowaniaśrodowiska
skalnegoorazzbiochemicznegorozkładusubstancjiorganicznych.
