Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.3.Składchemiczny
67
Tlenrozpuszczony(O
2
)wwodziepochodziprzedewszystkimzpowietrzaoraz
zprocesówfotosyntezyprowadzonychprzezroślinyzawierającechlorofil(wodorosty
ifitoplankton).Ilościtlenupochodzącezfotosyntezysąznaczniemniejszeniżzpowietrza
inajczęściejwynosządo1gO
2
/m
3
·d,aznaczniewiększestwierdzasięwczasie
zakwitufitoplanktonu.
Szybkośćpoborutlenuzpowietrzaatmosferycznegodowodyzależyod:
•deficytutlenuwwodzie,
•wielkościpowierzchniwodykontaktującejsięzatmosferą,którazkoleizależy
odprędkościprzepływuwody,jejturbulencjiifalowania,
•temperatury,
•ciśnieniaatmosferycznego.
Podobniejakdlaazotu,rozpuszczalnośćtlenuwwodziejestodwrotnieproporcjonalna
dotemperaturywody.
Zawartośćtlenurozpuszczonegowwodachpowierzchniowychmożebyćróżna
wzależnościodpoziomuichzanieczyszczeniazwiązkamizredukowanymi.Często
zamiastzawartościO
2
podajesięstopieńnasyceniawodytlenem,któryjeststosunkiem
zawartościtlenurozpuszczonegowbadanejwodziedomaksymalnejjegozawartości
wwodziedestylowanejwdanejtemperaturze,podciśnieniemnormalnym.Stopień
nasyceniatlenemjestjednymzewskaźnikówstopniazanieczyszczeniawódpowierzch-
niowych.Dlawódczystychprocentnasyceniawodytlenemwynosiprawie100,
nieznaczniezanieczyszczonych–80–95,wyraźniezanieczyszczonych–40–50,awwo-
dachbardzozanieczyszczonychpojawiasiędeficyttlenowy.Odtlenionecałkowicie
mogąbyćrównieżdolnewarstwywodywgłębokichjeziorachizbiornikachzaporowych.
Możliwejestrównieżprzesyceniewodytlenemiwówczasnasyceniejestwiększeniż
100%.Możetowystępowaćwpłytkichisilnienasłonecznionychwodach,wktórych
bardzointensywnieprzebiegaprocesfotosyntezy.Opróczzmiennościstopnianasycenia
wodytlenem,obserwowanejwciąguroku,stwierdzasięrównieżwahaniazawartości
O
2
wciągudoby,będącewynikiemwytwarzania(nasłonecznienie)lubzużycia(brak
energiiświetlnej)tlenuprzezroślinyzielone.Opróczfotosyntezyozawartościtlenu
rozpuszczonegowwodziedecydująprocesychemoautotroficzne–chemosynteza,podczas
którychtlenjestzużywanyprzezorganizmywytwarzającesubstancjeorganiczne
zsubstratównieorganicznych.
Dwutlenekwęglawwodachpowierzchniowychpowstajezrozkładu(utleniania)
związkóworganicznych,wietrzeniaiwymywaniaskałwęglanowych.CO
2
rzadkojest
pochłanianyzpowietrza,ponieważwystępujeonwwodachpowierzchniowychwilościach
większychniżwymagategostanrównowagi.StężenieCO
2
możewahaćsięodkilkudo
kilkunastugramówCO
2
/m
3
.WzależnościodpHwodywystępujeongłówniewpostaci:
•rozpuszczonejwwodzie(pH!4,5),
•półzwiązanej(HCO
1
3
)(pH14,5–12,0),
•związanej(CO
21
3
)(pH
8,3).
ZewzględunapHwódnaturalnychCO
2
występujewzespolezwiązkówkwasu
węglowego,awodytecharakteryzujenajczęściejstanrównowagiwęglanowo-wapniowej.
Jednakwwodachbardzomiękkichnawetniewielkieilościdwutlenkuwęglamogą
znaczniezmniejszaćwartośćpHtychwód.WwodachzeutrofizowanychstężenieCO
2
