Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
JustynaGórny,KatarzynaLeszczyńska
WszystkotoprowadzidotraktowaniajegowyjazduzPolskiprzede
wszystkimjakosprawyosobistej,cozdajesiębyćjednaktylkoczęściąprawdy.
WbiuletynieinformacyjnymlubelskiegooddziałuPAN-uzroku1998można
znaleźćnastępującykomentarz:nPodjęciedecyzjioopuszczeniuPolskinastałe
byłobardzotrudne.Jużprzedwyjazdemwiedział,żebędzietęskniłzakrajem,
zaludźmi,zapejzażem.Byłzałamany”67.HugonKowarzyktwierdzi:nTęsknota
zasynembyłajedynympowodem,dlaktóregozdecydowałsięnawyjazddoIzra-
ela,mimożejegopozycjawPolsce,zwłaszczawPolskiejAkademiiNauk,była
dlaniegobardzokorzystna”68.Toprzekonaniepodzielawiększośćjegowspół-
pracowników.OpróczSteinhausatoprzedewszystkimŻydzizkręguznajomych
Flecka,którzyrównieżwyjechalizPolski,awięctakżedoświadczylitegosame-
golosu,wskazująnaincydentyantysemickiejakomotywacjęjegodecyzjioemi-
gracji.JózefParnas,którywyjechałporoku1968,twierdzi,żeFleckjużw1952
rokuwyjechałzLublinazewzględunanastrojeantysemickie69.GisaDickmann,
którapracowałarazemzFleckiemwlaboratoriumUbezpieczalniSpołecznejwe
Lwowie,relacjonujewrozmowiezThomasemSchnellem:nSłyszał,jakdzieci
wLubliniemówiłyonimnaulicy:ToŻyd,Niemcygoniezabili.Dlaczego?Nie
czułsięjużwtedypolskimpatriotą”70.
ZbadanieprzyczynwyjazduFleckazPolskijestwięcutrudnionezewzglę-
dunato,żenajnowszahistoriastosunkówpolsko-żydowskichniezostałajesz-
czeodpowiednioprzeanalizowana71.ŚwiadectwaŻydówzokresupowojennego
dopieroterazdochodządozbiorowejświadomości.Trudnojednakstwierdzić,
nailestałysięonejużczęściąkolektywnejpamięci.Procestenbyłniewątpliwie
67Magierska,Tuszkiewicz,dz.cyt.
68Schnelle-Archiv,Dc116.ListHugonaKowarzykazZakładuPatofzjologiiAMweWrocławiu
doThomasaSchnellego.
69Schnelle-Archiv,Db72.ListJózefaParnasadoThomasaSchnellego.
70
Schnelle-Archiv,Da52.RozmowazGisąDickmannprzeprowadzonaprzezThomasaSchnellego.
71Wielkieznaczeniedlaanalizypolskiegoantysemityzmumiałydyskusjeoksiążce
JanaGrossanatematmordunaŻydachwJedwabnem.JegoksiążkaSąsiedzi.Historiazagłady
żydowskiegomiasteczka(Sejny2000)wywołałaburzliwądebatę,którawszczytowymokresie
przynosiłacodziennienoweopiniepublikowanewewszystkichmożliwychmediach.Nieda
sięstreścićwtymmiejscuprzebiegucałejdebatyobfitującejwelementyideologiczneiemocjo-
nalne.Wartojednakzwrócićuwagęprzynajmniejnaniektórezpublikacji.Sprawęmordów
wJedwabnemprowadzilihistorycyiprokuratorzyzIPN.Postępowaniezostałoumorzone,
awuzasadnieniupodano,żenieudałosięznaleźćsprawców.Jegowynikiopublikowano
wtzw.Białejksiędze:WokółJedwabnego,red.P.Machcewicz,K.Persak,t.1–2,IPN,Warszawa
2002.Zob.takżeK.Sauerland,PolenundJuden.JedwabneunddieFolgen,Philo,Berlin2004
iA.Bikont,MyzJedwabnego,PrószyńskiiS-ka,Warszawa2004.Natematantysemityzmu
wPolscezob.takżeK.Kersten,Polacy,Żydzi,komunizm.Anatomiapółprawd1939–1968,
NiezależnaOficynaWydawnicza,Warszawa1992;J.T.Gross,Upiornadekada.Trzyesejeoste-
reotypachnatematŻydów,Polaków,Niemcówikomunistów,1939–1948,TowarzystwoAutorów
iWydawcówPracNaukowychnUniversitas”,Kraków1998.
