Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
Wewspółczesnejrefleksjinadszerokopojętymiinterakcjami,którezacho-
dząmiędzyfenomenemgórikondycjąludzkąwewszystkichjejaspektach:
fizycznym,umysłowymiduchowym,wyraźnieeksponujesiękulturotwórcze
znaczenieobszarówgórskichwichpierwotnejpostaci,wskazując,żeobecnie
corazsilniejsąonezagrożoneprzezekspansjęelementówcywilizacyjnych,
atakżeprzezrozwijającesięintensywniewostatnichdziesięcioleciachzjawi-
skoturystyfikacjigór,coistotniezmieniaichkrajobrazlTozkoleipociąga
zasobąjegodegradację,powodujączatraceniesiępierwotnychznaczeńkrajo-
brazulNależyjednakzauważyć,żewspomnianywyżejprocesturystyfikacji
miałcharakterpłynny,rozpocząłsięonbowiemjużzchwiląprzełamania
barierystrachuprzedgóramiiwkroczenianaichterenpierwszycheksplora-
toróworazzdobywców,rywalizującychwzdobywaniunietkniętychludzką
stopąszczytówlZatączołowągrupąwXIXiXXwiekupodążyłycoraz
liczniejzarównorzeszezwykłychturystów,tworzącychmodęnauprawianie
górskichwycieczek,jakiróżnegotypuinteresariuszy,zainteresowanychczer-
paniemkorzyścimaterialnychzeksploatacjiobszarówgórskichlStądmniej
więcejodpołowyXVIIIwieku,gdyogromnąpoczytnośćzdobyłaNowa
HeloizaJeana-Jacques’aRousseau,możnatakżedostrzecpotęgującesięzkaż-
dąkolejnądekadązjawiskospołecznejfascynacjigórami,dokumentowane
izwrotniepodsycaneprzezliteraturęisztukęlInteresującoodniósłsiędo
thehumandimensionofmountainstudiesneededmorefocusedscholarlyatten-
tionwasnotunfoundedl[ł]Amongpeoplewholiveinornearmountainsisan
unusuallyhighconcentrationofcultural,biological,andlinguisticdiversitylThis
isthoughttobeinlargepartduetoisolatedmountaingeographiesthatincludeva-
riousmicroclimates,environmentalniches,andaltitudinalzones;incombination
witheconomicandculturalisolationwhichpromotesdiversificationinlivelihood
strategiesandculturaltraditions[ł]lGISmappinghasempiricallyshownthat
mountainareasthroughouttheworldcontainstronglinkagesbetweenbiological,
cultural,andlinguisticdiversity,orbioculturaldiversity[ł]lOfparticularand
immediateimportancetohumansurvivalisthehighcorrelationbetweenmoun-
tainecosystemsandagriculturalbiodiversity:Mountainsprovidethelifesupport
systemsthatcontainvirtuallyallofthewildspeciesandancestrallandracesofthe
majorcrops(potatoes,maize,rice,barley,andwheat)providingover80percent
ofthehumancalorieintakeandnutrition”(JlRlVeteto,Frommountainanthropo-
logytomontology?Anoverviewoftheanthropologicalapproachtomountainstudies,
[w:]NewHorizonsinEarthScienceResearch,tl1,redlBlVeress,JlSzigethey,
NewYork2020,sl281)lPorlBridgingHumanandEcologicalLandscape:Partici-
patoryResearchandSustainableDevelopmentinanAndeanAgriculturalFrontier,
redlRlElRhoades,Dubuque,Iowa2001l
