Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
EwaGrzęda
Conajmniejodczasówdziewiętnastowiecznychpublikacjiprekursorskichprac
AleksandravonHumboldta(1814)obszarygórskienacałymświeciebudziły
wyjątkowezainteresowanieróżnychbadaczyreprezentującychpodejściein-
terdyscyplinarnewpracynaukowejlOd1970rokumożnazaobserwowaćwe
wszystkichdziedzinachprawdziwąeksplozjębadańandgórami,wwyniku
którejnaukihumanistyczneispołecznezostałyzaangażowanewznacznie
większymstopniuwdziedzinębadawczątradycyjniezdominowanąprzeznauki
przyrodnicze[ł]lPotrzebazrozumieniawpływuczłowiekanagórskieekosys-
temywlatachdziewięćdziesiątychXXwiekustałasięprzewodnimtematem
badawczymwmiędzynarodowymkręgubadaczypracującychwramachpara-
dygmatuzrównoważonegorozwojulObecniebadaczezmagająsięzeznalezie-
niemodpowiedzinapytanieoto,czymjestijakmożnaosiągnąćzrównoważony
rozwójwwarunkachwrażliwychśrodowiskgórskichlPrzekonanie,żeludzki
wymiarstudiównadgóramiwymagałbardziejskoncentrowanegowysiłkuba-
dawczego,niebyłobezzasadnelWśródludzizamieszkującychobszarygórskie
lubżyjącychwpobliżugór,możnazaobserwowaćniezwyklewysokistopień
kulturowej,biologicznejijęzykowejróżnorodnościlWdużejmierzeprzypisuje
sięjągeograficznymwarunkomgórskiegoodosobnienia,takimjakróżnemi-
kroklimaty,środowiskoweniszeistrefywysokości,wpołączeniuzekonomiczną
ikulturowąizolacją,którawspieradywersyfikacjęstrategiizdobywaniaśrodków
dożyciaitradycjikulturowychlMapowaniewykorzystującedanesystemuin-
formacjigeograficznej(GIS)empiryczniedowiodło,żenaobszarachgórskichna
całymświeciewystępująścisłepowiązaniamiędzyróżnorodnościąbiologiczną,
kulturowąijęzykową,stanowiącepodstawębiokulturowejróżnorodności[ł]l
Czynnikiemogromnejwagidlaprzetrwaniaczłowiekajestwysokakorelacja
międzygórskimiekosystemamiiróżnorodnościąwrolnictwie:górystanowią
systempodtrzymywaniażycia,zawierającywzasadziewszystkiedzikiegatunki
ilokalneodmianynajważniejszychroślinuprawnych(ziemniaki,kukurydza,
ryż,jęczmieńipszenica),któredostarczająponadosiemdziesięcioprocentowej
dawkikaloriiiodżywienianiezbędnegoczłowiekowidożycia2l
2nMountainareasoftheworldhavebeenofspecialinteresttoadiversityofinter-
disciplinaryresearcherssinceatleastthe19thcenturyseminalworkofAlexander
vonHumboldt(1814)lSincethe1970stherehasbeenanexplosioninthestudy
ofmountainsacrossalldisciplines,andhasresultedintheincreasedinvolvement
ofthehumanandsocialsciencesinafieldofstudythathasbeentraditionallydo-
minatedbynaturalsciences[ł]lTheneedtounderstandtheimpactofhumans
onmountainecosystemshasbecomeaprominentresearchthemeinthesustaina-
bledevelopmentparadigmthathastakenrootininternationaldevelopmentcircle
sincethe1990slTodayresearchersgrapplewithwhatsustainabilitymeansand
howitcanbeachievedinfragilemountainenvironmentslTherecognitionthat
