Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20|Wprowadzenie.Podstawowepojęciaizałożenia
mującegoutworyfikcjonalneiniefikcjonalne.JacekDąbałałączytopojęcie
zsuspensem,czylisztukąwywoływaniaemocjiwtwórczympisaniu106,zaś
EdwardNęckarozumietozjawiskojakogrupętwórczegomyślenia,dodajmy
-pisania107.
Skoro,jaksięuważa,kulturajestnrozumnympowtarzaniem”108,literatura
pozostajeotwartanareinterpretacje,adaptacje(przeróbki,czasempodej-
mowaneprzezsamychautorów),reaktualizacje,przetwarzanie,modyfikacje.
Wszystkieteformysąprzykłademdalszegożyciautworu109.Wrezultacielek-
turynasuwająsięczytelnikowianalogie,skojarzenia,reminiscencje,atezkolei
owocująinnymitekstami,któreDerekAttridgeniecoparadoksalnieokreśla
jakontwórczeodtworzeniekulturowegomateriału”110.Jednąztwórczychope-
racjiumysłowychjestdokonywanietransformacjitekstowych,jakpisałJózef
Kozielecki111-nzaciąganiedługu”wobecpoprzednikówiwspółczesnych,choć
niekonieczniemusitobyćłamaniekonwencjiliterackiej.Wodniesieniudo
wzorcówtradycjimożnatuprzywołaćokreślenianklonowanie”czywspo-
mnianewcześniej„symulakry”JeanaBaudrillarda.
Kategoriaczytaniarozumiejącego(wedługJeanaPaulaSartrela-ntwo-
rzeniekierowane”),będącegowynikieminterakcjiaktywnegoczytelnika
zdziełem,przywodzinamyślhermeneutykę.PrzywołajmytuteżsądStan-
leyaFisha,iżtekstpowstajewwynikuinterpretacji,którazkoleimożebyć
sztukąkonstruowania112.Wielośćmożliwychrozumieńjestzapewneodpowie-
dziąnaenigmatyczność,zagadkowośćdziełasztuki(tekstukultury),októrych
pisałTheodorW.Adorno113.
Wartoteżprzywołaćkategorięprzyjemnościtekstu,przezktórąwswo-
imesejuRolandBarthesrozumiałrefleksjęwokółpisaniaiczytaniajakopro-
cesówkształtującychpodmiotowość114.
Twórcymająświadomość,iżstylkreatywnyjestwewnętrznymkompo-
nentem,cechącharakterystycznąosobowościautora,awięcwykraczaznacz-
niepozaramypisarstwa115.NiebezprzyczynyVladimirNabokovprzeciwsta-
wiałprawdziwiewartościowystyl-sztucznymmechanizmom,zmozołem
złożonymwcałośćipozbawionymiskryBożej116.Twórcy-wtrosceozrozu-
miałość-przestrzegająprzedzbytniąhermetycznościątekstu.Jednocześnie
106Tamże.
107Trop…Twórczerozwiązywanieproblemów,Kraków1994.
108J.Dehnel,Lala,wyd.2,Warszawa2007,s.327.
109Np.scenicznaadaptacjapowieściJ.RothaHotelSavoywreżyseriiM.Zadary,będąca
instalacjąteatralno-architektoniczną,polegałanawyborzewydarzeń-scen,odbywającychsię
symultanicznie,aokolejnościichodbioruwprzestrzenihotelowo-teatralnejdecydowałwidz
(TeatrNowywŁodzi,wrzesień2012).
110Jednostkowośćliteratury,przeł.P.Mościcki,Kraków2007.
111Koncepcjatransgresyjnaczłowieka,Warszawa1987.
112Interpretacja,retoryka,polityka,red.A.Szahaj,przekładzbiorowy,Kraków2002.
113Teoriaestetyczna,przeł.K.Krzemieniowa,Warszawa1994.
114Przyjemnośćtekstu,przeł.A.Lewańska,Warszawa1997.
115Zob.natentemat:V.Nabokov,Wykładyoliteraturze,przeł.Z.Batko,Warszawa2000.
116Tamże.
