Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wczesnonowożytnąnaukęifilozofięprawanarodówniemalodpo-
czątkucechowałaambiwalencjawpostrzeganiujegonaturyizna-
czenia,ponieważprawomiędzynarodowebyłowówczaszjawiskiem
nowym,wkażdymrazieinnymniżstarożytneiśredniowieczneius
gentium.Stądujednychbudziłosceptycyzm,podszytyniekiedyiro-
nią,uinnychzaśwywoływałoentuzjazmpowodowanywiązanąznim
nadziejącywilizowaniastosunkówmiędzypaństwami.Jeślispojrzeć
napoczątkisystemowegonamysłunadprawemnarodów,zpewnością
zwracauwagęrozdźwiękmiędzypoglądamizjednejstronyFrancisca
deVitorii,AlbericaGentilego,FranciscaSuáreza,Grocjusza,Samuela
vonPufendorfa,GottfriedaWilhelmaLeibniza,zdrugiejzaśNiccola
Machiavellego,ThomasaHobbesaczyBenedyktaSpinozy.Tenrozłam
intelektualnyodzwierciedlałdopewnegostopniazmianyilościowe
ijakościowewspołecznościmiędzynarodowej,jakiewystąpiłyuschył-
kuśredniowiecza.Dokonałsięwtedywyraźnyodwrótodideijednego
państwachrześcijańskiego(omniumenimChristianorumunarespu-
blicaest)kumiędzynarodowejspołecznościpaństwsuwerennych.
Przedmiotempoznaniateoretycznegostałasięwówczasjakościowo
nowaepoka,którejudziałembyławzmagającasięświadomośćnie-
zależnościkształtującychsiępaństwnarodowych.Oileuniwersali-
styczneaspiracjecesarzyrzymskichiniemieckich,apóźniejpapieży
hamowaływykształceniesięsystemuprawamiędzynarodowego,otyle
emancypacyjnedążeniaspołecznościnarodowychodzwierciedlane
wsferzeideowejprzezsuwerennośćwistotnymstopniuprzyczyni-
łysiędorozwojutegoprawa17.Naukaprawa,pozostającadotegoczasu
doktrynalnieiinstytucjonalniewdużejmierzezwiązanaznaucza-
niemKościołakatolickiego,niebyłaczęstowstaniewyczerpującowy-
jaśniaćnowychzjawisk,takiejakutrataprzezpapiestworzeczywistej
isymbolicznejwładzypolitycznejnadpaństwamichrześcijańskimi,
załamaniesięsystemufeudalnegoczystatusludnościtubylczejza-
mieszkującejodkrywaneziemieNowegoŚwiata.Argumentyczerpane
17
Zob.R.Jackson,Suwerenność,tłum.J.Majmurek,WydawnictwoSic!,Warszawa
2011,s.86in.;K.Koranyi,Zestudiównadmiędzynarodowymitraktatamiwśredniowie-
czu,WydawnictwoTowarzystwaNaukowegoweLwowie,Lwów1936,s.1-5;R.Kwiecień,
Suwerennośćpaństwa.Rekonstrukcjaiznaczenieideiwprawiemiędzynarodowym,
Zakamycze,Kraków2004,s.23-31.
24
