Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstyczniu2000rokuAleksanderKwaśniewskiudzieliłDTygodnikowiPo-
wszechnemu”obszernegowywiadu,wktórymmiędzyinnymidokonuje
ocenyspuściznypoPolsceLudowej.Uznającograniczeniagospodarcze,
stwierdzarównocześnie,żewładzePRLDniezaniedbałyszansawansucy-
wilizacyjnego.Oświaty,kultury,odbudowymiast.Choćbytoostatnie.Je-
steśmyjedynymkrajem,którypostanowiłnadaćprzedwojennykształtSta-
rówkomwWarszawieiGdańsku.Kolonia,HamburgiBerlinsięnatonie
zdobyły”1.Dalejzaś,odwołującsięjużdoosobistychdoświadczeń,polski
prezydentpowiedział:DPodczaswizytykanclerzaSchröderaspacerowali-
śmypoGdańsku.Zapytał:«Słuchaj,aktopodjąłtędecyzję,byodbudo-
waćtomiastojakprzedwojną?».Odpowiedziałem,żeniewiem,alepew-
nieBiuroPolityczne.Iktobytoniebył,tobyłaznakomitadecyzja”2.
Wypowiedźtadotykaprzynajmniejdwóchkluczowych,wmoimprzeko-
naniu,zagadnieńzwiązanychzodbudowąGdańska.Popierwsze,potwier-
dzaobecnośćmitugłoszącego,żemiastostworzonepo1945rokujesttakie
jakprzedwojną3,podrugiezaś–itojesttunawetważniejsze–ujawnia
polityczneuwikłanieodbudowy,odktóregoniesposóbbyłouciecnawet
ponadpółwiekuodjejrozpoczęcia.Jestprzytymoczywiste,żesposób,
wjakiodbudowatawikłasięwpolitykę,jestinnypo1989rokuniż
wokresiepowojennym.Obecnie,jaksądzę,stanowijedenznielicznych
argumentówmającychusprawiedliwiaćPRL,wówczasbyłatylkojednym
zwieluwspaniałychprzedsięwzięćsocjalistycznegopaństwa
4
.Podłożepo-
litycznejestrównieżwidocznewsporzewokółkwestii,którąmożnasfor-
mułowaćnastępująco:DCzyodbudowanyGdańskjestprawdziwymGdań-
skiem”.Pytaniatakiezadawalisobiejużwlatachpięćdziesiątychgdańscy
Niemcy,zmieszanymiuczuciamiobserwującyprocesodbudowy5,apo-
wróciłyonepo1989roku,gdyzaczętokwestionowaćzrealizowanąpo
wojniekoncepcjęodbudowy,międzyinnymizewzględunapominięcie
wniejarchitekturydziewiętnastowiecznej.Tapostawabyłareprezentowa-
naprzedewszystkimwśrodowiskuskupionymwokółDonaldaTuska
6
.
1
Bilanskadencji.ZprezydentemAleksandremKwaśniewskimrozmawiająWitoldBereś
iKrzysztofBurnetko,DTygodnikPowszechny”,16I2000,nr3,s.8.
2
Ibidem;przypuszczenieKwaśniewskiegojestzresztąnietrafne(natematdecyzjiood-
budowiezob.rozdział2niniejszejksiążki).
3
MitologizacjaodbudowyGdańskajestjednymztychzagadnień,którewymagałybyod-
rębnegoopracowania.Istniejązresztądwamity.DawniejdominowałmitDróżowy”,mó-
wiącyopietyzmiewobecprzeszłości,zjakimrzekomoodbudowywanoGdańsk.Po1989
rokujednakrozpowszechniłsięmitDczarny”,głoszący,żecałeodbudowanemiastoto
jednawielkaatrapa.Zmitologizowanyobrazodbudowypotrafisięobjawićwnajbar-
dziejnieoczekiwanysposób–zachwytnadodbudowąGdańskazdarzyłomisięusłyszeć
wefrancuskimfilmiedokumentalnymzlatsiedemdziesiątychpoświęconymśbitwie
podGrunwaldem.
4
TenaspektwradykalnymskrócieilustrujeplakatnadziesięcioleciePolskiLudowejza-
tytułowanyDKwiatyPolskiLudowej”,gdziehasłaDGdańsk”,DWarszawa”iDPoznań”
(jeszczejednomiastoodbudowywanepozniszczeniachwojennychwformiehistorycz-
nej),pojawiająsięwsąsiedztwiemiędzyinnymiDUrsusa”,FSO,Hutyim.BierutaiHuty
Bobrek,Pafawagu,Starachowic,noioczywiście,wymienionejnapierwszymmiejscu
Hutyim.Lenina.ReprodukcjęplakatuautorstwaJózefaMroszczakazamieściłDDzien-
nikBałtycki”,16VII1954,nr168,s.1.
5
Por.naprzykład:K.H.Gehrmann,GedankenzumWiedererstehenDanzigs,DUnserDan-
zig”,Jg.10,Nr.13,s.4,5.
6
Środowiskotosilniezaznaczyłoswąobecnośćwzwiązkuzpublikacjąseriiksiążek,
apóźniejtakżemiesięcznika,podwspólnymtytułemDByłsobieGdańsk”(miesięcznik
