Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskiequasi-parlamentarneprzedstawicielstwopolityczne1939–1990…
9
państwowych.JejzwolennicyuważaliRadęzaprzedstawicielstwospołeczeństwa,
wzwiązkuzczymproponowanoprzeprowadzeniewyborów,abywyłoniona
wichwynikuRadabyłarzeczywistymorganemkontrolnymdlarządu.Wswej
odezwiez5lipca1949rokustwierdziła,zdużądoząprzesady,żebędzienpełniła
zastępczeniektórefunkcjeparlamentupolskiego”17.
Abyzrealizowaćchęćpowołaniaprawdziwegoparlamentu,przystąpionodo
przygotowaniawyborów.ByłototrudnegówniezewzględunarozproszeniePo-
lakówwokołoczterdziestukrajach,wktórychczęstoprzyjęliobceobywatelstwo,
aletakżezewzględunafaktuznawaniategotypudziałańzabezceloweprzezwie-
leśrodowiskpolonijnych.Postulowanowięc,abyczęśćowegonibyparlamentu
pochodziłazwyboru,częśćznominacjipartyjnej,częśćzaśbyłabyłamianowana
przezprezydenta.Staranosię,jakpiszewcytowanejpracyRomualdTurkow-
ski,upodobnićaktwyborówdonormobowiązującychwIIRP18.Spotkałosięto
zlicznymisprzeciwamiwynikającymizprzekonania,żenaemigracjisanacyjny
rządmianujeludzizeswegogrona.WrezultacieRadawskładzie46członków
zostałapowołaniabezprzeprowadzeniawyborów,przyabsencjiwieluśrodowisk
ipartiipolitycznych.Działaładwalata,podczasktórychzaproponowałamiędzy
innymiprzeprowadzeniekolejnychreformizwiększenieswejliczebnoścido120
stanowisk,któremiałypochodzićznominacjiprezydenta,awczęścimiałybyć
obsadzaneprzezpartiepolityczne.Wjejskładmieliwchodzićtakżeprzedsta-
wicieleduchowieństwa,osobypiastującestanowiskawewładzachinstytucjilub
zrzeszeńspołecznychreprezentującychorganizacjeniepodległościoweorazma-
jącedoświadczeniewpracypublicznej.ZadaniemRadymiałobyćwydawanie
opiniipolitycznychikontrolowaniegospodarkinauchodźstwie.Podjętopróby
zjednoczeniasiłemigracyjnych,co-biorącpoduwagęcharakterpolskichpoli-
tyków-byłoskazanenaniepowodzenie,przyczymjednązgłównychprzeszkód
wznalezieniuporozumieniabyłaciągnącasięprzezkilkalatkwestiauznania
prezydenturyZaleskiego.WtejsytuacjiośrodekprezydenckipowołałIVRadę
Narodowąskładającąsięgłówniezprzedstawicieligrupproprezydenckich.
Pierwszejejposiedzenieodbyłosię1grudnia1951roku,apracowałaniemal
dwalata.GłównymzadaniemRadywedleoświadczeniajejprezesaWacława
Grzybowskiegobyłaocenadziałańrządu.Kontrolowałatakżewydatkirządu,
czuwałanadfunkcjonowaniemSkarbuNarodowegoiopiniowaładekretyprezy-
denckie.Zczasemchcianozmienićjejnazwęna:RadaRzeczypospolitejPolskiej,
cozewzględunarozmowyzjednoczenioweodłożono.Składpowiększonodo
176osób,zktórych90miałopochodzićzwyborów.Ogólniewpływyidziałal-
nośćRadybyłyniewielkie.Wswejpracyskupiałasięnapodejmowaniuuchwał
ocharakterzepolitycznym,takichjakpotępiającerozstrzygnięciapolityczne,ale
teżuchwałoakceptacjigranicynaOdrzeiNysie.
Niepróżnowałtakżeobózantyprezydencki.4grudnia1949rokuogłoszono
deklaracjępolitycznąPPS,SNiPolskiegoRuchuWolnościowegonNiepodległość
17Dz.U.3,20.10.1949,A.Fiszke,op.cit.,s.112.
18R.Turkowski,RadaNarodowaś,op.cit.,s.61.
