Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
JacekM.Majchrowski
kipolskiej,zwłaszczazaśdoprowadzeniedorewizjiustaleńjałtańskich.Żywot
jejbyłkrótki-przestałafunkcjonowaćlatem1947roku-albowiemistnieją-
cerozbieżnościwocenielegalnościwyboruprezydentaZaleskiegobyłyniedo
przezwyciężenia.Niemniejbyłajednymzpierwszych,licznychośrodkówpoli-
tycznychmieniącychsięreprezentacjąnarodutworzonychnaemigracji,apo-
wstającychwwynikutamzachodzącychzmianpolitycznych14.
PorozumienieStronnictwDemokratycznychpowstało15listopada1948roku,
miałocharaktertypowotaktycznyitrwałoniecałyrok.Targanekonfliktamina
tleuznaniakonstytucjikwietniowejzabędącąpodstawąustrojupolitycznego
kraju,atakżewstosunkudoporozumieńjałtańskich,opublikowałodokument,
wktórymzostałyprzedstawionekoncepcjepolitycznepodwalinwolnejPolski.
Dokumenttenzostałodrzuconyprzezobózprezydencki,conieprzeszkodzi-
łoPorozumieniupodjąć,opierającsięnazawartychtamzałożeniach,pracnad
projektamikonstytucjiiordynacjiwyborczej.Sygnalizowanewyżejkonflikty,
zczasemdotyczącewszystkichistotnychkwestii,spowodowałyrozbiciejed-
nościPorozumienia.WjegomiejscepowołanoRadęPolitycznąPolskichStron-
nictwNiepodległościowych,conastąpiło,choćwokrojonymskładzie,wkońcu
1949roku.
JednocześniepracenadpowołaniemIIIRadyNarodowejprowadziłośrodek
prezydencki.Obokdziałańocharakterzeprogramowymprowadzonorównole-
głedziałaniapolitycznemającenacelurobicieinnych,konkurencyjnychośrod-
kówiprzeciągnięcienaswojąstronętychpartii,którestałynatakzwanymgrun-
cielegalizmu,toznaczyuznającychkonstytucjęz1935roku-chodziłozwłaszcza
oSNiPPS15.13września1948rokuukazałsiędekretPrezydentapowołujący
RadęNarodową.Miałaonapewnecechyparlamentu,choćbyprzezto,żeprezy-
dentzwoływał,otwierałizamykałjejsesje.Miałajednak,itonależypodkreślić
bardzowyraźnie,charakteropiniodawczywobecrządu,któryprzynajmniejdwa
razydorokumiałobowiązekprzedstawianianajejposiedzeniuwynikówzarów-
noswychdziałań,jakiplanów.Miałatakżeobowiązekrozliczaniarząduzpo-
czynionychwydatków,ajejczłonkowiemoglisięzwracaćdorząduzpytaniami,
cobyłonamiastkąinterpelacji.SkładRadynieosiągnąłzakładanejliczby69osób
iwynosiłniewięcejniż40osób,zktórych15delegowałypartie,a25miano-
wałprezydent16.DoRadyskładającejsięgłówniezprzedstawicieliobozupił-
sudczykowskiegolubznimsympatyzującychnieweszliprzedstawicielePPS,
NS,PSL-niemiaławięcżadnejreprezentatywności.ZczasemRadauzyskała
szerszeuprawnienia,stającsięzciaładlarządudoradczegoorganemopiniodaw-
czym,atakżeuzyskałaprawodowyrażaniazgodynazamknięcierachunków
14Historięiprogramy,atakżerelacjepolitycznetychugrupowańopisujeprecyzyjnie
R.Turkowski,Parlamentaryzmpolskinauchodźstwie1945-1972wokresierozbiciaemigracji
politycznejwLondynie,Warszawa2001.
15P
.Ziętara,Rozłamwkierownictwiepolitycznymemigracji1950-1972,[w:]A.Szkuta
(red.),Kierownictwoobozuniepodległościowegonaobczyźnie1945-1990,Londyn1996.Patrz
teżA.Friszke,Życiepolityczneemigracji,Warszawa1999,s.107.
16Określeniategoużyłprezydent.
