Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PolscyzesłańcywPołudniowymKazachstanie(do1944r.)
37
Należypamiętać,żewtamtymczasieszlakikomunikacyjnewZSRR
byływwiększościzajęteprzezwojsko.Pociągipasażerskieodjeżdżałynie-
regularnie,trudnobyłozaplanowaćpodróżizdobyćinformacjeoruchu
kolejowym.BrygidaKoerpelwrazzrodzicamiirodzeństwemjechałana
południekrajuzobwoduarchangielskiego.DrogazKotłasudoTurkie-
stanuwynosiponadtrzytysiącekilometrów.Pokonanietakiejodległości
wwarunkachtrwającejwojnybyłobardzouciążliweiniebezpieczne.Au-
torkawspomnieńopisałato,coobserwowaławdrodzeiczegodoświad-
czyłapodczastejstrasznejpodróży.Wartozauważyć,żewieleprzykrych
zdarzeństarałasiępotemwyprzećzpamięci:„Jesień1941.Natamtej-
szychdworach-najpierwrzecznych,potemkolejowych-byłotłoczno.
Pierwszeństwomiałytransportywojskowe-zesmętnieśpiewającymi
żołnierzamiwiezionyminafrontlubzjęczącyminanoszach-przywożo-
nymizfrontu.[ł]Stacjanapustkowiu-Bakubak,alboJakubak-śpimy
natobołkach,boniemaschronienia.Wtymwielkimkrajuchybawszyst-
kiestacjeznajdująsięnapustkowiu.Wytyczononiezmierniedługiesta-
cjekolejowełączącestronyświataitylkogdzieniegdziepodrodzemożna
zeskoczyćzwysokichwagonów.Trudniejsięnaniewgramolić.Przypró-
szyłnasśnieg.Rodzicenakrylinas,dzieci,wszystkim,comieli.Nawet
zasnęliśmy.Mrózchybaniebyłtakisilnyjakkiedyś,nainnympustko-
wiu.Wtedyniepomagałojużnic.Rodzicenarzucalinanasnawetswoje
okrycia.Dygoczącipłaczączzimna,biegaliwokółnas,niemniejrozdy-
gotanych.Tłumiętowspomnienie,bobudziwemnierozpaczliwąbez-
radność.Zupełniejakbymczegośzaniechałaalbojakbymniepowinna
ichbyłatakimiwidzieć.[ł]Intuicyjnieukrywamgłębokowspomnienie
otejfazienaszejtułaczki.Niemożnapogodzićpietyzmuzwyliczaniem
szczegółówupokarzającychsytuacji.Zima1941-1942jestdlamniesy-
nonimemdławiącegosmutku”10.
Jakjużwspomniałem-doobwodupołudniowokazachstańskiego
polscyiżydowscywygnańcytrafialidośćczęstobezpośredniozUzbeki-
stanu,skądpodkoniec1941r.przesiedlałyichmiejscowewładze.Drogi
zesłańcówdoPołudniowegoKazachstanubywałyzatemskomplikowane.
HelenaNaliwkojadącwgłąbUzbeckiejSRRminęłaSamarkandęiBu-
charę.PociągzatrzymałsięwmiejscowościFarabnadrzekąAmu-daria.
Podgołymniebemkoczowałotamkilkatysięcyludzi.Stamtądautorka
wspomnieńwrazzrodzinązostałaskierowanazpowrotemnapółnoc
10B.Koerpel,Epizody,Szamotuły2014,s.61-63.
