Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
TeoriaArystotelesaopierałasięwłaśnienauznaniu
zwierzątzaistotyczujące,niektóreznichuważałnawet
zaobdarzonepamięciąiwyobraźnią.Wedługtegofilozofa
mająoneinnyrodzajduszniżczłowiek,alepozwalaim
onaodbieraćwrażeniazmysłowe,doznawaćprzyjemno-
ści,pożądania,atakżeumożliwiaimruch.Zwierzęta,
podobniejakludzie,śpiąiregenerująsię,aichzdolność
pamiętaniadajemożliwośćkształceniaróżnychnawyków
izwyczajów
24
.Jednaktylkoczłowiekmarozum,któryod-
różniagoodinnychgatunkówiczynizeńistotęstojącą
znaczniewyżejwhierarchiibytów.Strukturatasytuuje
niżejzwierzęta,któresąistotamizdolnymidoodczuwania
przyjemnościiprzykrości,anakońcuroślinyiwszelkie
bytynieożywione.
DlaDavidaHume’a(1711-1776),innegozmyślicieli
epokinowożytnej,którytakżezainteresowałsięrelacjami
człowiekazinnymigatunkami,okazywanieuczućwobec
całejnatury,aszczególniewobeczwierząt,jestjednak
wyłącznieelementemkultury
25
.WTraktacieonaturze
ludzkiejdotykaonkwestiidefiniowaniaczłowieczeństwa
przezstosunekludzidofauny.Humewskazujenaobec-
nośćuzwierzątuczuć,anawetzalążkówmyślenia
26
,co
zbliżajegopoglądydorenesansowejideiMontaigne’a.
Dostrzeganawetpewnązbieżnośćemocji,jakietargają
człowiekiemizwierzęciem,widzącpodobieństwoich
pobudek.MyśltęrozwinąłwrozważaniachOmiłości
inienawiściuzwierząt,costanowirozdziałXIITraktatu.
KoncepcjeHume’astanęływopozycjiwzględemgłównej
myśliświatanowożytnego.Zdaniemfilozofapomiędzy
światemludziizwierzątzachodząpewnepodobieństwa.
Podważaonzatemwyraźny,kartezjańskirozdziałnadwa
nieprzystającedosiebiezbiory,którychkomunikacjaija-
kiekolwiekrelacjesązgruntuniemożliwe.
24
B.Grabowska,Zmianyrelacjił,s.106.
25
Por.takżeM.Kwapiszewska-Antas,Człowiekwobeczwierzątł,s.106.
26
D.Hume,Traktatonaturzeludzkiej,t.2,przeł.Cz.Znamierowski,
PWN,Warszawa1963,s.74.
