Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
razbardziejugruntowanegoprzekonania,wynikającego
zrozwijającychsiębadańanatomiiifizjologiiporównaw-
czej,żebiologiczniezwierzętasąpodobnedoczłowieka.
Pierwszekoncepcjeewolucyjneniepojawiłysię
wXIXwieku,wrazzmyśląKarolaDarwina.Ideetakie
znanejużbyłyoświeceniowymmyślicielom,zktórychnaj-
bardziejradykalnymipoglądamizasłynąłfrancuskilekarz
ifilozof-naturalistaJulienOfrayLaMettrie(1709-1751).
Sugerowałonmożliwośćprzekształceniazwierzęciawczło-
wieka,jeżelitylkonauczysięjemówić.Dostrzegałwyraźnie
bliskośćmiędzyludźmiamałpami
58,którewłaśnie,wyko-
rzystującmetodypracyzosobamigłuchoniemymi,chciał
uczyćmowy.Wtensposób-jaksądził-miałobynastąpić
ichpełneuczłowieczenie.GłównąpracąfilozoficznąLaMet-
triegobyłaksiążkaL’homme-machine(Człowiek-maszyna)
zroku1748,wktórej-napodstawieswojejwiedzyiprzede
wszystkimdoświadczenialekarskiego-starałsięwyka-
zać,żewszelkieczynnościprzypisywanezwykledziałaniu
duszyzależąwistocieodfunkcjonowaniaciała.Zprze-
słankitej,podobniejakkiedyśKartezjuszwodniesieniu
dozwierząt,wyprowadziłwniosek,żeczłowiekjestistotą
wyłączniematerialnąidziałającąpodobniejakmaszyna.
Wydajesię,żenaobietezyoddziałałypopularneokołopo-
łowyXVIIIwiekusensacyjnepokazymaszynJacques’ade
Vaucansona.OpróczbezmiarumateriiLaMettriewskazał,
żepodstawowąwładząpsychiczną,aletakżerozumianą
jakoczynnośćciała,powinnabyćwyobraźnia.Występuje
onazarównouludzi,jakiuzwierząt,jednakwróżnym
stopniu.Ludzkawyobraźniajestdalekobardziejrozwinięta
izindywidualizowana.
WiedzateoretycznastałasięwwiekuXVIIwskazów-
kądlaefektywnegodziałania.Postępwnaukachzaczął
miećnacelu,jakgłosijedenzpiewcównowejwizjiświata,
FrancisBacon:npolepszeniestanuczłowieka,powiększenie
58
T.Kaleta,Genezadobrostanuzwierzątł,s.3.
