Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AncientcoinageinCentral,EasternandNorthernEuropepriortotheMiddleAges-anoverview
innorth-easternPoland,westernandcentral
Lithuania,andtheKaliningradOblastofthe
RussianFederation,settledintheRomanperiod
byBaltpeoples,bronzedenominationsarethe
largestgroupofnds,mostlysestertiiofthe2nd
and3rdcentury,withatthesametimeanalmost
completeabsenceofdenariiofthesameperiod.
ThereisadiHerentsituationinotherpartsof
present-dayPoland,particularlyinitscentraland
southernregions,settledintheRomanperiodby
thepeopleofthearchaeologicalPrzeworskculture,
wheretheredenitelyisadominationofdenarii
ofthe1stand2ndcenturies.7Therearetherefore
diHerences,attimessubstantial,betweenvarious
regionsofBarbaricuminthesizeofthecoinage
pool,anditsdenominational-chronologicalpattern.
PerhapstosomeextentthiscouldbeaHectedby
thestateofresearch,primarilyofrecordingofcoin
nds,butthereisnodoubtthatthephenomenon
islargelyarealone.
TheoldestcoinsfoundinCentral,Easternand
NorthernEuropeareGreekcoins.Theassemblage
ofthesecoinndsisrelativelysmall,withamuch
lowergrowthrateobservedovertherecentdec-
adesthanthatofRomancoins.Becauseofthis,the
monographwrittenin1989byMariuszMielczarek
remainslargelyuptodate,8particularlyifcom-
plementedbythe2008publicationofthisauthor
updatingtheearlierndings
9
andwithfurther
reportsaboutndsfromEasternEurope.10New
materialwhichsubstantiallyadjustsearlierviews
aboutthecircumstancesoftheinuxanduseof
Greekcoinagecomesforthemostpartfromnds
ofGreekcoinsfromCelticcontexts,inopenset-
tlementsandoppidaofCentralEurope.
11
Drawing
ontheconclusionsofM.Mielczarek,12thepoolof
thesecoinsfromCentral,EasternandNorthern
Europeanndsfallsintoaseveralassemblages
ofcoinswithasimilarprovenanceandtimeof
issue.Oneofthesegroupscomprises5th-3rdcen-
turyBCsilverandbronzecoinsissuedinItalyand
ontheislandofSicily.13Anotherassemblageare
NorthernAfricansilverandbronzesofthe4th-1st
centuriesBC,includingcoinsofPunic,Numidian
andPtolemaicmints.14Otherthanthat,thearea
addressedinourstudyhasyieldedasizeableassem-
blageofgoldsilverandbronzeMacedoniancoins,
mostlyofthe4thcenturyBC,issuedbyPhilipII
7Bursche2004,pp.195-195;Bursche2006,pp.221-222.
8Mielczarek1989,passim.
9Mielczarek2008,pp.11-22.
10Beydin,Grigor’yants2010,pp.156-165.
11Čiśmář,Kolniková,Noeske2008,pp.663-690;Militky2013,
pp.43-46;Rudnicki2014,pp.32-52.
12Cf.Mielczarek1989,pp.7-116;Mielczarek2008,pp.12-22.
13Mielczarek2008,pp.14-16.
14Ibidem,pp.16-18.
zachodniejiśrodkowejLitwyorazObwodu
KaliningradzkiegoFederacjiRosyjskiej,zajmowa-
nychwokresierzymskimprzezludnośćbałtyjską,
wznaleziskachdominująmonetybrązowe,przede
wszystkimsestercezII-IIIw.,przyjednoczesnym
prawiecałkowitymbrakudenarówztegosamego
okresu.Natomiastnainnychobszarachwspółcze-
snejPolski,wtymm.in.wcentralnejipołudnio-
wejczęścikrajuzasiedlanychwokresierzymskim
przezludnośćkulturyprzeworskiej,wznaleziskach
wyraźniedominujądenaryzI-IIw.
7
Takwięc
regionyBarbaricumżniąsięmiędzysobą,czasami
znacznie,podwzględemnasyceniaznaleziskami
ipodkątemstrukturynominałowo-chronologicznej
monetzeznalezisk.Byćmożewpewnymzakresie
wynikatozestanubadań,wtymprzedewszystkim
rejestracjiznalezisk.Niemajednakwątpliwości,
żeopisanezjawiskoposiadawznacznejmierze
charakterobiektywny.
NajstarszemonetyznajdowanewEuropie
Środkowej,Wschodniejiłnocnejtomonety
greckie.Jestichstosunkowoniewiele,amate-
riałznaleziskowyprzyrastawostatnichdekadach
wzauważalniewolniejszymtempieniżwprzy-
padkumonetrzymskich.Ztegowzględunie-
wielestraciłanaaktualnościmonograaMariusza
Mielczarkaz1989r.8,szczególniejeśliwziąćpod
uwagęuaktualniającąwcześniejszeustaleniapubli-
kacjętegosamegoautoraz2008r.9,orazkolejne
daneoznaleziskachzEuropyWschodniej
10
.Nowe
materiaływistotnysposóbkorygującewcześniejsze
poglądynatematokolicznościnapływuiużytkowa-
niapieniądzagreckiegodotycząprzedewszystkim
znaleziskwkontekstachceltyckich,naterenieosad
ioppidówwEuropieŚrodkowej
11
.Dlaterenów
EuropyŚrodkowej,Wschodniejiłnocnej,bazując
naustaleniachM.Mielczarka12,możnawyróżnić
kilkagrupmonetcechującychsięzbliżonymmiej-
scemizbliżonąchronologiąemisji.Jednąztakich
grupsąmonetyemitowanewV-IIIw.przedChr.
wsrebrzeiwbrąziewItaliioraznaSycylii13.Inną
grupętworząsrebrneibrązowemonetyłnocno-
afrykańskiezIV-Iw.przedChr.,wtymemisje
punicke,numidyjskieiptolemejskie
14
.Nainteresu-
jącymnasobszarzeodnotowanoponadtocałkiem
licznągrupęzłotych,srebrnychibrązowychmonet
macedońskich,przedewszystkimzIVw.przed
Chr.,zemisjiFilipaIIiAleksandraIIIWielkiego
15
.
7Bursche2004,s.195-195;Bursche2006,s.221-222.
8Mielczarek1989,passim.
9Mielczarek2008,s.11-22.
10Beydin,Grigor’yants2010,s.156-165.
11Čiśmář,Kolniková,Noeske2008,s.663-690;Militky2013,
s.43-46;Rudnicki2014,s.32-52.
12Por.Mielczarek1989,s.7-116;Mielczarek2008,s.12-22.
13Mielczarek2008,s.14-16.
14Ibidem,s.16-18.
15Mielczarek1989,s.35-52;Mielczarek2008,s.20-21.
19