Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
Kościół
asprawaniepodległościPolski
Wprowadzenie
Rozbioryodponad200latciążąnaświadomościkolejnychpokoleńPolaków.
WmyśleniuoPolsceniepotrafimysięodtychwydarzeńoderwać;boles-
nybrakwłasnejpaństwowości,aprzeztoutraconeszansenarozwójigodne
miejscewnowoczesnejEuropie,krwawaofiarawielupatriotów-towszyst-
kopowracajakbumerangnietylkowdebatachhistorycznych.Jestobecne
wpolskiejliteraturzepięknej,malarstwie,muzyceidziełachnaukowych.Jest
obecnewnarodowejmitologii,przezktórąsakralizujemywłasnąprzeszłość,
m.in.nasyconąklęskamipowstańczymi.Wmniejszymstopniuskłonnijeste-
śmydorzetelnychdyskusjinatematprzyczyntychklęsk,wtymroliKościoła
rzymskokatolickiego.
Wmyśleniuoprzeszłościlubimyprzywoływaćargument,żewczasach,
kiedywcałejEuropietoczyłysiękrwawewojnyreligijne(przypowszechnej
akceptacjicuiusregioeiusreligio),Polskasłynęłazeswejtolerancji,szacun-
kudlainnychreligii,przyjmującnasweterytoriumprześladowanychŻydów
iprotestantów.JakodowódnatowskazujemyAktkonfederacjiwarszawskiej
z1573r.,proklamującypokójreligijnyitolerancjęreligijnąwRzeczypospo-
litejPolskiej1.Wszystkotoprawda-Polskanzłotegowieku”(czyliwieku
XVI)miaławEuropieopiniękraju,któryimponowałwielucudzoziemcom
tolerancjąreligijnąiwolnością.Tenzłote”cechybyłynczymśsamoprzezsię
zrozumiałym”,zjawiskiemniewystępującymwtakimstopniugdzieindziej.
Polskabyławówczaskrajemwielojęzycznym,areligieinneniżrzymskokato-
lickabyływyznawaneprzezprawiepołowęmieszkańcówRzeczypospolitej2.
1Aktkonfederacjiwarszawskiejzostałwpisanynalistędziedzictwaświatowego
UNESCO.
2PiotrWandyczliczbęludnościRzeczypospolitejwdobieoświeceniaoceniana12mln
[w:]Cenawolności,Kraków2003,s.202,także:A.Brückner,Różnowiercypolscy,War-
szawa1962.
25
