Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ona,Onimózg
PiotrGałecki,MonikaTalarowska
samzestawgenówrozmieszczonychwtychsamychmiejscachwstrukturze
chromosomów.
Przedmiotemnaszegozainteresowaniabędzie23.para,odmiennaodpozosta-
łych.Składasięonazchromosomówpłci(tzw.heterochromosomów,alloso-
mów)należącychdodwóchrodzajów:XorazY.ChromosomX(żeński)ma
średnierozmiaryizawieradużąilośćmateriaługenetycznego(zbudowanyjest
z1184genów).ChromosomY(męski)jestbliskoczterokrotniemniejszyima
jedynie231genów.Aletowłaśnieon(chociażznaczniemniejszy)jestunikalny
–występujetylkoumężczyzn.Jeżeliwzygocie23.parajestzłożonazdwóch
chromosomówX(XX),urodzisiędziewczynka,natomiastjeżeliwswoimskła-
dziezawieraonajedenchromosomY(XY),naświatprzyjdziechłopiec.
Wświecieprzyrodyniezawszeudajesięzachowaćpowtarzalnośćiniezmien-
nośćprocesuzapłodnienia.Zdarzająsięnietypowemutacjegenetycznedoty-
czącerównieżchromosomówpłciowych.Wieleztychmutacjijestletalnych
(prowadządośmiercinawczesnychetapachrozwojuzarodka),innezaśunie-
możliwiająjednoznacznezakwalifikowanieichnosicieladoktórejśzpłci(tzw.
interseksualizm).Zatozjawiskoodpowiadająmodyfikacjekariotypu,czyli–tak
jakpisaliśmywcześniej–pełnegozestawuchromosomówkażdejkomórkina-
szegociała.CharakteryzująsięoneobecnościądodatkowychchromosomówX
lubY:XYY–supermęski,tzw.zespółJacobsa(1:1000urodzeń),47XXY–zespół
Klinefeltera(1:600urodzeń)czyrzadsze:48XXXY,49XXXXY,XXX–nadko-
biecy(1:1000urodzeń),bądźbrakiemchromosomuX(występujetylkopoje-
dynczychromosomX)–zespółTurnera(1:2500urodzeń).Wtymostatnim
przypadkutestosteronniejestwogóleprodukowanyworganizmiedziewczyn-
ki.Osobyztakimkariotypemodznaczająsięponadprzeciętnymizdolnościami
werbalnymiprzyniedorozwojuorientacjiwprzestrzeniorazprzywiązywaniem
szczególnejwagidoswejkobiecości.Cociekawe,bezchromosomuYniejestsię
mężczyzną,alesamchromosomYniewystarcza,abyzarodekprzeżył.Wnatu-
rzeniemamożliwościwystępowaniapojedynczegochromosomuY.Takamuta-
cjazawszeprowadzidośmiercizarodka.Wprzypadkukobietsytuacjajestinna.
Kobietazkariotypem45X(pojedynczychromosomX)czy47XXX(potrojony
chromosomX)możeurodzićzdrowedziecko,takjakkobietazprawidłowym
garnituremchromosomowym(46XX).Zjawiskotosprawiawrażenie,żenatura
zaistotniejszyelementstrategiiprzetrwanianaszegogatunkuuznałazachowa-
niechromosomuX,odpowiadającegozapłećżeńską.CzyzatemchromosomY
www.mededu.pl
9
