Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Rutkowski,K.Skowronek,Onomastycznaanalizadyskursu
Wyjściepozaczystosystemowe,strukturalistyczneinterpretowanienazwizbudo-
wanenanimpostępowaniebadawcze-prezentowanenałamachtejksiążki-niejest
podejściemnowym.Przeciwnie,możnawręczpowiedzieć,żestanowionowstępnyetap
każdegoopisuonomastycznego,którydotyczyfunkcjonowanianazwwkomunikacjiczy
ichwtórnegowykorzystania(np.nazasadziemetaforyczymetonimii)(por.np.Cieśli-
kowa1996).CzesławKosyl,piszącometaforycznymużyciunazw(Kosyl1978),dokonał
fundamentalnegorozróżnienianaznaczeniedenotacyjneiwartośćkonotacyjną-to
pierwszeprzysługiwaćmawszystkimnazwomwłasnymiaktualizowaćsięwichpod-
stawowym,prymarnymużyciu,tadrugazkoleimożebyćwłasnościąniektórychnazw
naskutekpewnychutrwalonychspołeczniewyobrażeńisądównatematdenotatu
danejnazwy.Nazwyrozumianesystemowoposiadająznaczeniedenotacyjne,awar-
tośćkonotacyjnaujawniasięwłaśniewużyciachtekstowych(por.Cieślikowa2001).
PodobnieWojciechChlebda,odtwarzającodnazewniczyświatsymboliiwartościcha-
rakterystycznychdlawspółczesnejkulturypolskiej,zwracałuwagęnaeponimiczny
(tj.odnazewniczy)statuswielujednosteknazewniczych,użytychwtekstachwfunkcji
nośnikówsymboliczyjednosteknacechowanychaksjologicznie(Chlebda1997,2002).
Trwałośćisiłakanonicznejwersjiteoriionomastycznejzjejpostulatemasemantycznego
charakterunazwwłasnychnakazująkażdorazowopodejmowaćwstępnezastrzeżenia
natematrozróżnieniapoziomuopisu,podtrzymujące(iparadoksalnieutrwalające!)
tezęobrakuznaczenianazw.Czynimytakteżimynakartachtejksiążki,pozostawiając
nienaruszoną(bonierozpatrywanątutaj)płaszczyznęsystemuisytuującrozważania,
analizyiwynikająceznichwnioskinapoziomiedyskursu.
Dyskurs,jakwspomnieliśmy,będzieturozumianyjakonsposóbzorganizowania
ludzkiejaktywności,praktykakomunikacyjnaokreślonejspołeczności(wspólnoty),
którawtrakcieróżnorodnychinterakcjiustalaiuzgadniaistotnedlasiebietreści(wizję
świata),konserwujestosownescenariuszezachowańkomunikacyjnychorazregułyich
wypełnianiazapośrednictwemwypowiedzi(i/lubśrodkówniewerbalnych)”(Wojtak
2011:70-71).Jesttozatempewnegorodzajupraktykaspołecznychdziałań,proces
(re)konstruowania-zarównotworzenia,jakiodtwarzania-społecznejrzeczywistości
symbolicznej.Wprocesietymdochodzidouzgadnianiaiustanawianianowychsymboli,
któremogąstaćsięzaczątkiemdziałańspołecznychnajeszczewyższympoziomiefor-
mowaniatożsamościgrupowejwokółelementównowostanowionychmitów.Nazwy
własnemogąstaćsię,jakzostaniepokazane,językowymiośrodkaminowychmitologii
dziękiwyrazistejsymboliceiukonkretnianiupewnychabstrakcyjnych,ajednocześnie
ważnychzpunktuwidzeniadanejgrupywartości.
Przyjmujemytakżepowszechnieakceptowanezałożenie,żejęzyk(wtymtakżejego
płaszczyznanazewnicza)zawieraokreślonyświatopogląd,jestprezentacjąaspektów
ideologicznychisymbolikigrupowej,wyrazempewnychprzekonań,nastawieńwobec
świata,ocen,normiwartości,celów,programówdziałaniaihasełdotyczącychjakiejś
sytuacji,areprezentującychinteresydanejgrupyspołecznej.Samterminideologia
pojmujemyszeroko-jakoideewiążąceokreślonągrupęspołecznąiuzasadniające
jejdziałania(por.Barker2005:98).Nazwywłasnemogą,zachowującsweprymarne
6
