Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
ontologicznym”12.Podobnyproblem,jakwmyśliNietzschego,występuje
wdzieleFoucaulta.Takchętniepodnoszonaprzezpedagogikękrytyczną
koncepcjawyzwalaniazopresjiwładzy,niejednokrotniepomijazagad-
nieniebezosobowegopolasił,warunkującegozarównosamąopresję,jak
imożliwośćwyzwolenia.Tymsamym,zadaniemniniejszejpracy–wpo-
szukiwaniuodpowiedzinapytanieostatusistotyludzkiej–będzietakże
wyjaśnieniemożliwościwspółistnieniatychdwupoziomów:antropolo-
gicznegoorazprzedosobowego.
WażnąHdeklaracjąmetodologiczną”jestustosunkowaniesiędokwe-
sfiiszaleństwaNietzschego,cooznaczadecyzjędotyczącątego,doktórego
Hmomentu”czytaćjegodzieła.Decyzjatajesttrudna,choćniesłychanie
istotna.PodejścieprezentowanewtejpracybliższejestpodejściuHeideg-
gera,którynieuległnaukowomedycznejetykiecie,nakazującejoddzielić
dziełosprzedszaleństwaodzdańkreślonychwobłędzie13.Niebędziemy
więculegaćpokusiedążeniadowycięciazezdrowegociałaracjonalnej
myślirakowejtkankiszaleństwa.Niebędziemypodążaćtropemselekcji
wyznaczonejprzezpunktzwrotnyszaleństwa;anigonieuprzywilejowu-
jąc(wychodzączzałożenia,iżobłędobjawiacoś,czegorozumwyrazićnie
może),aninieodrzucając(trwającnastanowisku,żeracjonalno-logiczne
myślenietożsamejestzmyśleniemwogóle).MożnabyzatemzaDeleu-
ze’empowtórzyć:HDopókiNietzschepanowałnadzmianąperspektywy,
odzdrowiakuchorobieinaodwrót,bezwzględunato,jakbardzobyłcho-
rycieszyłsię«dobrymzdrowiem»,codawałomumożnośćtworzenia.Kie-
dyjednakutraciłtęzdolność,gdywszystkiemaskizlałysięwjednąmaskę
błaznaipajaca,poddziałaniemjakiegośorganicznegolubinnegoprocesu,
samachorobastopiłasięwjednozkresemdzieła”14.Gdziejednakjestta
granica,którazawszejestjakArystotelesowskauciekającaarmia?Poczym
rozpoznaćtęliniędemarkacyjnąkresudzieła,jeśliniejestniąmedycz-
neorzeczenie?CzytakzwaneHkartkiobłędu”sąwyrazemjeszcze,mimo
wszystkoHdobregozdrowia”–atoudowadniaHeidegger–czyprzeciwnie,
sąjużmaskąbłazna?BędziemyzatemtraktowaćchorobęNietzschegotak
12D.W.Yacek,GoingtoSchoolwithFriedrichNietzsche,dz.cyt.,s.393.
13Heidegger,mówiącoobłędzieNietzschegostwierdzał:HZnaukowomedyczne-
gopunktuwidzeniatakieokreśleniejesttrafne,dlamyśleniajednak–niewystarczające”.
M.Heidegger,Cozwiesięmyśleniem?,tłum.J.Mizera,WydawnictwoNaukowePWN,War-
szawa–Wrocław2000,s.32.
14G.Deleuze,Nietzsche,tłum.B.Banasiak,WydawnictwoOfficyna,Łódź2012,s.59.
