Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
gogii:HWprowadzeniekoncepcjiFoucaultadosocjologiiczynaukowycho-
waniunapotykaszeregbarier,wśródktórychchybanajwiększąstanowi
wywrotowycharakterjegomyśli,sceptycznienastawionejdokluczowych
składnikóweuropejskiejtradycjikulturowej,takichjakrozum,wiedza,roz-
wój,porozumienie,humanizmczyupodmiotowieniejednostekizbioro-
wości.[ś]ToFoucaultowskieprzesłaniestawiapodznakiemzapytanianie
tylkoaksjologicznepodstawykulturyeuropejskiej(sprowadzającjedoroli
dyskursówdominujących),lecztakżepowstałenaichgruncietakiewspół-
czesnekonceptynaukowe,jaknaprzykład«sprawczość»(agency),«spo-
łeczeństwoobywatelskie»,«uwłasnowolnienie»(empowerment),«zaufa-
nie»czy«kapitałspołeczny»,azatemkategorieodwołującesiędoszeroko
rozumianejideiemancypacjijednostkiispołeczeństwaznarzuconychna
nieograniczeń”4.
Niniejszapracaniemaambicjiprzemyśleniapedagogikinanowo–
byłobytozadanienaosobnąksiążkę–astawiasobiezacelraczejprzy-
gotowaniegruntudodalszychbadań.Chcemyukazaćwspółczesnąpro-
blematycznośćantropologicznegopodłoża,któreexdefinifionefunduje
pedagogikę.PojęciaHantropologia”będziemyużywaćwszerokimrozu-
mieniu:niejakodziedzinynaukowejdotyczącejczłowieka,alejakowymia-
ruspołecznego,kulturowegoihistorycznego,wktórymgłównymaktorem
jestczłowiekjakobytwyróżniony,autonomicznyiświadomy.Usunięcie
antropologicznegopodłożarozumianegojakookreślonadziedzinarozwa-
żańoznaczapodważenietradycyjnejpedagogikiwrazzjejnormatywno-
ścią,umożliwiającąnietylkoformułowaniecelówwychowania,aletakże
dokonywaniewartościowania,pozwalającegonajednoznaczneuprzywi-
lejowanieHwolności”,Hprawdy”czyHkomunikacji”,którymodpowiednio
przeciwstawiasięHzniewolenie”,Hfałsz”iHmanipulację”.To,coodzarania
wiekówbyłozadaniempedagogiki,stajesięzatemteoretycznieniepra-
womocne.Wtakimukładziejedynąfunkcjąpedagogikipozostanieaspekt
deskryptywny,choćionokażesięproblematyczny.
Wswoimbadaniuniebędziemyzwracaćsięwstronęposfioucaul-
towskiejsocjologicznej(iniejednokrotnieempirycznej)analizypraktyk/
dyskursówedukacyjnychwspółczesnegospołeczeństwa,któretoanalizy
–zresztąwzgodziezsamymFoucaultem–traktująjegomyśljakHskrzynkę
4M.Czyżewski,Wkręguspołecznejpedagogii,HSocietasCommunitas”2013,nr2(16),
s.45.
