Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Operahistorico-iuridicaselecta
ostatniokilkazdańpoświęciłajejK.BukowskawswejpracyoTomaszuDreznerze
4
,
przejmującwcałościinformacjepodanewBibliografipolskiejEstreichera.Wartoby
tedy-itakijestcelniniejszejpracy-bliżejprzedstawićówpomnikprawnyoraz,
wobecjegoanonimowości,spróbowaćrozwiązaćzagadnienieautorstwa.
II
Jednymzelementóweuropejskiejkulturyprawniczejsąregułyprawa,jaknaprzy-
kład:Nemoplusiurisinaliumtransferrepotest,quamipsehabetczyNemopotestad
impossibileobligariitp.,wywodzącesięzprawarzymskiego.Regułyteweszłydo
współczesnejkulturyprawniczejdziękiśredniowiecznejnauceprawa,dlaktórej
byłyjednymzdonioślejszychproblemów.Wśredniowieczustworzonowyjątkowo
ciekawąteorięwoparciuoodkrytewXIw.DigestaJustyniańskie,którewostatnim
tytule50.księgizawierałyzestawienie211regułprawa(D.50,17).Zainteresowanie
nimipłynęłostąd,żebyłytolapidarnemaksymy,łatwedozapamiętaniaistano-
wiącedobryargumentwuczonychdysputach;wieleteżnaichtematpisano.Ze
względunaaktualnośćregułteoriata,jakicałaproblematykaregulaeiuris,budzi
dużezainteresowaniewspółczesnejnaukiprawa.Ostatnioukazałysiędwieobszerne
praceS.CapriolizRzymuiP
.SteinazUniwersytetuwCambridge5.
Punktemwyjściaizarazempodstawąśredniowiecznejteoriiregułprawabył
tekstPaulusa(D.50,17,1)wbrzmieniuLitterabononiensis6:Regulaest,quaerem
quaeestbreviterenarrat.Nonexregulaiussumatur,sedexiurequodestregulafat.
Perregulamigiturbrevisrerumnarratiotradituret,utaitSabinus,quasicausae
coniunctio7est,quaesimulcuminaliquovitiataest,perditofciumsuum.
s.71
Wyróżnianownimszeregzagadnień,któremożnaująćwnastępującetrzy
kwestie:
(1)czymjestregułaijakpowstaje,
(2)cojestźródłemmocyreguły,
(3)jakijestwzajemnystosunekregułyiwyjątku.
4K.Bukowska,TomaszDrezner1560-1610,Warszawa1960,s.39.
5S.Caprioli,Trecapitoliintornoallanozionedi„regulaiuris”nelpensierodeiglossatori,Annali
diStoriadelDiritto,V-VI,1961-1962,s.221-374;Ch.Lefebvre,Règlededroit,w:Dictionnaire
dedroitcanonique,vol.VII,Paris1965,col.541-545;P
.Stein,Regulaeiuris.Fromjuristicrulesto
legalmaxims,Edinburgh1966,s.131-152.Wyjaśniającpojęcieregulaeiuris,korzystałemprzede
wszystkimzpracyP
6P
.Stein,Regulaeiuris,s.133.
.Steina.
7
TakwgLitterabononiensis;współczesnewydaniaopierająsięnarękopisieflorenckim(tzw.
Florentina),gdziepoprawnie:causaeconiectio(przedstawieniesprawy),cokorespondowałozbrevis
rerumnarratio.Causaeconiunctio[singul.!]byłoniejasne;stąddużetrudnościinterpretacyjne
irozbieżnościwdoktrynieśredniowiecznej.
