Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KrakowskikomentarzregułprawazpoczątkuXVIwieku
39
Alegatyliteraturyprawniczejsąwyjątkowoliczne.Najczęściejpowoływanymi
autoramisąwspomniani-DinusdeMugello(Superregulisiuris-w57regu-
łach)orazJanAndrzejowy(Quaestionesmercuriales,GlossainSextum,Glossaad
Clementinas-łączniewszystkiew61regułach).Dziełatychdwupisarzymożna
uznaćzapodstawowedlakrakowskiegowykładu;poszczególnefragmentynieznany
autorprzytaczałnierazdosłownie,aniekiedy-choćrzadko-odsyłałczytelnika
s.80
wprostdotychwłaśniedzieł45.
Innipowoływanito:Abbas(MikołajdeTudeschis,LecturaadDecretales),
Akkursjusz(GlosyzwyczajnedoDigestów,KodeksuiInstytucji),Archidiakon
(GuidodeBaysio,ApparatusadDecretumiCommentariusadSextum),Antonide
Butrio,Azo(SummaadCodicem),Baldus(KomentarzedoDigestów,KodeksuiLibri
Feudorum),BartłomiejzBrescii(GlosazwyczajnadoDekretuGracjana),Bartolus
(KomentarzdoDigestów),BernardzParmy(GlosadoDekretałów),HenrykdeBohic
(KomentarzdoLiberSextus),Hostiensis(HenrykdeSegusio,Summasupertitulis
decretalium),InnocentyIV(Apparatusinquinquelibrosdecretalium),JanMnich
(ApparatusinLibrumSextum),JakubButrigarius(LecturaadCodicem),Pawełde
Liazaris,PiotrdeAncharano,FilipFranchus(Lecturasupertituloderegulisiuris
inVI),Speculator(WilhelmDurantis,Speculumindiciale)
46
.Wtrzechregułach
(37,78,80)powołałsięnaArystotelesa.
Powyższywykazdobitnieunaoczniarozległośćcytowanejliteratury;dowo-
dzidużegooczytaniaautoranaszejLektury.Odnosisięwrażenie,jakgdybyautor
omawianegopomnika,omawiającjakieśpojęcieprawne,chciałsiępopisaćswoją
erudycją,powołująclicznychautorówiichdzieła
47
.Szczególniezwracauwagę
rozległośćalegatówromanistycznych.Zważywszy,żedopieroodr.1518miałmiej-
scewKrakowiesystematycznywykładprawarzymskiego48,zaśdopierow1533r.
ustanowionowKrakowiepierwsząkatedręromanistyczną49,właśniekomentarz
regułprawazaznajamiałscholarówzpodstawowymipojęciamitegoprawa.
Zewstępu,jakitreścikomentarzyregułwnaszejLekturzeokazujesię,iżnie-
znanyautorwpoglądachnazagadnienieregułprawaniewyszedłpozatwierdzenia
wypracowanewśredniowiecznejdoktrynie.ZaDinusempowtórzył-powołując
sięnajustyniańskieDigesta(D.50,17,1)-iżreguławkrótkiejpostaciujmujeto,co
znajdujesięwwieluróżnychksięgachprawa(regulaiuriscompendiosanarratione
45Glossa[inSextumJanaAndrzejowego]hicinprincipioremittitadiura,uthabeturcasus
huiusregulae(reg.32,72);--utinXVIcasibusinglo[ssa]enumeratis(reg.16).Por.teżreg.35.
46
Imionaitytułydziełrozszyfrowałemprzypomocy:J.F.v.Schultego,DieGeschichtedesQuellen,
iF.C.v.Savigny)ego,GeschichtedesRömischenRechts.
47
Wskazująnatom.zd.zwrotyodsyłającedotychdzieł,wrodzaju:Dehocmateriatractat
plenissimePe.deanco.(PetrusdeAncharano)inrepetitionehuiusregule(reg.42);--plenedeterminant
HenricusBoek[Bohic]inreg.Quamvis[!].s.eo.ti.(inVIo,5,12R.J.14)(reg.47);--dequibus
modisargumentandivideperBal[dus]inl.ConventiculaC.deepis.etcleri.(C.1.3.15),ubilatissime
speciesargumentationsiniureinunumcollegit(reg.78).
48W.M.Bartel,DziejeWydziałuPrawa,s.173;por.też:H.Barycz,Historia,s.209-210.
49H.Barycz,Historia,s.210.
