Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
estetyczneprzyćmiewałyswoimprzepychemprzedstawieniaodgrywanenasce-
nie.ChristopheCharleuważawręcz,że-biorącrównieżpoduwagębardzoza-
chowawcząpolitykęrepertuarową-widzowieprzychodzilidoOperyraczejpoto,
abypodziwiaćwystawnośćbudynku,niżsłuchaćmuzyki9.
Wbrewpowierzchownymdeklaracjompolityków,jakobyFrancjapodpano-
waniemcesarzaNapoleonaIIIbyławciążkrajemotradycjacharystokratycznych,
OperaParyskadowodzi,żedominującąrolęwspołeczeństwiezaczęłaodgrywać
nowaklasa,czylibogataburżuazja.Wedługtejtezy,zaproponowanejw1969roku
przezMonikęSteinhauser,wokresieIICesarstwanawetmonarchamusiałliczyć
sięzpotrzebamiorazgustemasertywnegoiambitnegomieszczaństwa,dążącego
dopromocjiswoichinteresówklasowych10.PalaisGarnierbyłwięcwciążpała-
cem,alezaprojektowanogoizbudowanoprzedewszystkimzmyśląopotrze-
bachokreślonejwarstwyspołeczeństwa,ooczekiwaniachróżnychodczłonków
wcześniejszychelit.Byłytopotrzebyzarównomaterialne(takiejakstworzenie
odpowiednioprestiżowegomiejscaspotkań),jakisymboliczne.Operabyłajedną
znajważniejszychrealizacjiwramachkompleksowejprzebudowyParyża,stano-
wiłaDklejnotumieszczonypomiędzyeleganckimikawiarniami,restauracjami,
hotelami,sklepamiiapartamentami”11.Jeśli,jakpowiedziałLouis-DésiréVéron
(1798-1867),dyrektorOperywjejpoprzedniejsiedzibieprzyrueLePeletier,Dre-
wolucjafrancuskauczyniłazOperyWersalburżuazji”12,topoinauguracjigma-
chuGarnieratenDWersal”zyskałswojąSalęLustrzaną.Ówczesnykorespondent
gazetyDNewYorkTribune”,znanypisarzHenryJames,stwierdził:
Gdybycałyświatoddanyzostałwręcejakiegośfantastycznegopotentata,GrandFoyer
nadawałobysięidealnienajegosalętronową13.
***
Niniejszaksiążkaskładasięztrzechczęścitematycznych.Poznaniehistorii
OperywParyżujakoinstytucjiorazokolicznościpowstaniaPalaisGarnierwczę-
ścipierwszejpozwala,moimzdaniem,lepiejzrozumiećidocenićjegoskompli-
kowanyprogramikonograficzny,któryjesttematemczęścidrugiej.TaDwycieczka
zprzewodnikiem”pobudynkuOperytodopieropoczątekrozważańnatemat
jejtrwałegofunkcjonowaniawkulturze-jakoźródłainspiracjinietylkodlapo-
wstaniainnychgmachówużytecznościpublicznejnacałymświecie,lecztakże
motywuwielokrotniepowracającegowmalarstwie,literaturze,filmieipokrew-
nychsztukach.Nanichskupiasiętrzeciaczęśćniniejszejpracy.Oileopracowań
9ChristopheCharle,OperainFrance1870-1914:Betweennationalismandforeignimports,
w:OperaandSocietyinItalyandFrancefromMonteverditoBourdieu,ed.VictoriaJohnson,Jane
F
.Fulcher,ThomasErtman,CambridgeUniversityPress,Cambridge2007,s.245.
10MonikaSteinhauser,DieArchitekturderPariserOper,Prestel-Verlag,Monachium1969,
s.10.
11DavidP
.Jordan,TransformingParis:TheLifeandLaborsofBaronHaussmann,TheFreePress,
NewYork-London1995,s.211.
12Cyt.w:JamesH.Johnson,ListeninginParis:ACulturalHistory,UniversityofCalifornia
Press,Berkeley1995,s.245.
13HenryJames,ParisianSketches,NewYorkUniversityPress,NewYork1957,s.11.
