Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Historia
(1767),zacząłreformowaćtworzywooperywduchuszlachetnejprostoty.Uczy-
niłzbaletuintegralnączęśćakcji,anietylkoornamentsztuczniewstawiony
dlausatysfakcjonowaniagustupubliczności.Naprzykładwscenie,gdyOrfeusz
domagasięuwolnieniaEurydyki,tancerzegrającyduchypiekielnezmuszeni
byliśpiewaćDNie!”nagłosy.Napotrzebyinscenizacjifrancuskiej(1774)Gluck
zrezygnowałteżzpowierzeniapartiiOrfeuszakastratowiizastąpiłgotenorem.
WtymsamymrokuwystawionowPalaisRoyalIfigenięwAulidzienapodstawie
tragediiJeanaBaptiste)aRacine)a.Byłotoponiekądpokłosiesporubuffonistów
zantybuffonistami.W1773rokuGluckzaatakowałRousseaunałamachpisma
DMercuredeFrance”,krytykującjegoprzywiązaniedoprzebrzmiałej-według
niego-operybuffa.Ifigenia,dyrygowanaprzezsamegokompozytora,dopro-
wadziładokońcajegoreformębarokowegostyluopery.Gluckodniósłsukces,
równieżzasprawąprzychylnościkrólowejMariiAntoniny,którąuczyłśpiewu.
Ciąglejednakistniałafrakcjazagorzałychzwolennikówoperywłoskiej,któ-
rzysprowadzilidoParyżakompozytoraNiccolòPiccinniego(1728-1800).Za
sprawądyrektoraAcadémieRoyaledeMusique,któryzobaczyłwtymświetną
okazjęhandlową,odbyłsięswegorodzajuartystycznypojedynek.Gluckzmienił
w1775rokuzakończenieswojejIfigenii,abymócprzedstawićjejdalszelosyna
Taurydzie(1779).KonkurencyjnaIphigénieenTauridePiccinniego(1781)zdobyła
mniejsząpopularność.Zaciekłyspórmiędzygluckistamiapiccinnistami24,trak-
towanyzresztązdystansemprzezobukompozytorów,zażegnałonieszczęście
-8czerwca1781rokusalaoperywPalaisRoyalspłonęłapozaledwiejedenastu
latachfunkcjonowania.TakprzestałaistniećDostateczna”siedzibaoperywPary-
żu,pierwszaspecjalnieskonstruowananajejpotrzeby.Paradęprowizorycznych
siedzibiciągłychprzeprowadzekzakończyładopierobudowaPalaisGarnier25.
PrzezchwilęoperaznalazłaschronieniewsaliMenus-Plaisirs,następnie-już
podkoniecczerwca1781roku-przeniosłasiędosaliteatruPorteSaint-Martin.
TeatrgruntownieprzebudowanopodkierownictwemSamsona-NicolasaLenoira
wciąguzaledwieosiemdziesięciusześciudni,ponoszącogromnekoszty.Nieste-
ty,już14lipca1789rokuoperaznowuzostałazamknięta,tymrazemzpowodu
wybuchurewolucjiiatakurozjuszonegotłumu.Krajnakilkalatpogrążyłsię
wwojennymchaosie;operazawiesiładziałalność.Oczywiście,niektórzykompo-
zytorzystaralisięrealizowaćwswychutworachideałyrewolucji.Powstałnawet
nowygatunektakzwanejoperyrewolucyjnej,odzwierciedlającypoglądyzyskują-
cegonaznaczeniumieszczaństwaiodwołującysiędojęzykamuzycznegotejkla-
syspołecznej.Operarewolucyjnaodeszławniepamięć,aleprzetrwałapokrewna
wformieoperagrozyiocalenia26.
PomimotrudnościOperaprzyPorteSaint-Martinwznowiładziałalność,ana-
wetrozszerzyłarepertuarodziełaAntoniaMariiSacchiniego(1730-1786),An-
toniaSalieriego(1750-1825),AndréErnestaGrétry)ego(1741-1813)iLuigiego
CarlaCherubiniego(1760-1842).Od1792rokuferworrewolucyjnyzagłuszył
24DavidW
.Barber,Kiedygrubadamaśpiewa,op.cit.,s.42-43.
25JeanGourret,HistoiredesSallesdel’OpéradeParis,op.cit.,s.81.
26LucjanKydryński,Operanacałyrok.Kalendarium:lipiec-grudzień,PolskieWydawnictwo
Muzyczne,Kraków1989,s.151.
