Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
1.DZIEJEPOLITYCZNEPOLSKI
krzyżackim.Lata1466,1526i1569stanowiłykolejneetapywrozwoju
parlamentaryzmutejdzielnicyjużwramachpaństwapolskiego.Prusy
Królewskieposiadały-jakjużwspominałem-szeregodrębnościpraw-
no-ustrojowych,któreodróżniałyjeodpozostałychprowincjiznajdu-
jącychsięwgranicachpaństwapolskiego.PrzyznałjekrólKazimierz
Jagiellończykwprzywilejuinkorporacyjnymwroku1454imiałyone
dotyczyćcałychPrus.Przebiegwojnytrzynastoletniejzadecydował,
iżobjęłyjednaktylkoczęśćzachodniąPrus(PrusyKrólewskie),która
wroku1466przypadłaostateczniePolsce.ItakoautonomiiPrusKró-
lewskichprzesądzałoprzedewszystkimistnienieodrębnejradypruskiej
orazzjazdówstanów,aodroku1526sejmupruskiegofunkcjonujące-
gowzasadziepozasystememparlamentarnympaństwapolskiegoażdo
roku15698.Politykawewnętrznaprowincjipruskiejbyławznacznym
stopniukreowanawłaśnieprzezradępruskąizjazdystanów(sejmikge-
neralny).Składradypruskiejostatecznieukształtowałsięnapocząt-
kuXVIw.Wchodzilidoniej:biskupchełmińskiiwarmiński(poroku
1480),trzechwojewodów(chełmiński,malborski,pomorski),trzech
kasztelanów(chełmiński,elbląskiigdański)itrzechpodkomorzych
(chełmiński,malborski,pomorski)orazposłowietrzechwielkichmiast:
Torunia,ElblągaiGdańska(zregułypodwóch).Razemsiedemnaście
osób.Radcyduchowniiszlacheccybylistałymiczłonkamirady,nato-
miastradcyzmiastbylijejniestałymiczłonkami,gdyżichmocodaw-
cymoglikażdeposiedzenieradyobsyłaćinnymiposłami.Utarłsięjed-
nakzwyczaj,żetesameosobyposłowaływielokrotnie.Prezesemrady
pruskiejbyłodpoczątkuXVIw.biskupwarmiński.Napoczątkuist-
nieniaPrusKrólewskichfunkcjonowałjeszczeurządgubernatora,któ-
ryzostałjużwroku1467zlikwidowany.Doroku1508zasiadaliwra-
dziepruskiejopaciklasztorówwOliwieiPelplinieorazprzedstawiciele
szlachty.Po1569r.biskupi:chełmińskiiwarmińskioraztrzejwojewo-
dowieitrzejkasztelanowiepruscyzajęlimiejscawsenaciekoronnym.
8
J.Gerlach,GrudziądzmiejscemobradsejmikugeneralnegoPrusKrólewskich(1454-
-1772),nRocznikElbląski”1963,R.II,s.7-33;W.Odyniec,DziejePrusKrólew-
skich1454-1772,Warszawa1972,s.28in.;J.Małłek,Verfassung,Verwaltung,Recht
undMilitärimKöniglichenPreussen,w:HandbuchderGeschichteOst-undWest-
preussens,Lüneburg1994,s.72-81(tamdalszabibliografia,s.80);Z.Naworski,
SejmikgeneralnyPrusKrólewskich1569-1772.Ustrójifunkcjonowanienatlesyste-
musejmikowegoRzeczypospolitejszlacheckiej,Toruń1992.
