Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
WarunkiżyciałodzianpodczasWielkiejWojny
popołudniem65.Spontanicznierozbrajanopojedynczychżołnierzyinapotkane
patroleniemieckie,stopniowoprzejmowanokontrolęnadposterunkamipolicyj-
nymi,obiektamiwojskowymiibudynkamiurzędówokupacyjnych.Nieobyłosię
jednakbezrozlewukrwi.NaNowymRynku(dzisiejszymPlacuWolności)wybu-
chłastrzelanina.Niemcyotworzyliogieńdoprzechodzącegooddziałupolskich
ochotników,codałopoczątekkrwawej,wzasadzienierozstrzygniętejpotyczce.
Dokapitulacjizmuszonojednostkiniemieckienadworcach.Jednocześnierozpo-
czętopertraktacjepomiędzyniemieckąRadąŻołnierskąwŁodziaprzedstawicie-
lamiPolskiejOrganizacjiWojskowej,polskichpartiipolitycznychinadburmistrzem
L.Skulskim66.Porozumieniepodpisanownocyz11na12listopada1918r.Dzie-
więćdnipóźniejzmiastawyjechałaostatniagrupaniemieckichżołnierzy.
Działaniamilitarne,odmomentuwybuchuIwojny,przesądzaływzasadzie
oukładziesiłfrontowychwalczącychstronorazkreowałydecyzjepolityczno-ad-
ministracyjnedotycząceterenówokupowanych.Miałytymsamymbezpośrednie
przełożenienafunkcjonowanieorganizmówmiejskich,wewnętrznyukładsiłpar-
tyjnych,aleprzedewszystkimimplikowaływarunkiżycialudnościcywilnej.Czte-
roletnianiemieckapolitykaokupacyjna(1914–1918)określaławięccodzienność
łodzianwwarstwiespołeczno-gospodarczej,wkwestiachbezpieczeństwa,bytu,
aprowizacji,zdrowotności,oświaty,opiekiipomocy.Problemwarunkówżycia
mieszkańcówŁodziwtamtymczasie,awszczególnościnatymtlesytuacjadzie-
ci,jestprzedmiotemanalizywdalszejczęściopracowania.
2.Problemygospodarkimiejskiej
Rok1914byłrokiempomyślnymdlaŁodzi.
Zdawałosię,żeteniścieamerykański
rozkwitnaszegomiastatrwaćbędzie
wdalszymciągu67.
BezpośredniąkonsekwencjąwybuchuiprzebieguIwojnyświatowejwŁodzi
drugimcodowielkościmieścieKrólestwaPolskiegobyłozachwianiepod-
65WięcejnatematprzebieguwydarzeńkończącychIwojnęświatowąwŁodzi:E.Ajnenkiel,
AkcjarozbrajaniaNiemcówwŁodzi.Noczdnia11na12listopada1918roku,„Niepodległość”1933,
t.VIII,s.401–417;T.Bogalecki,11listopada1918rokuwŁodzi.Geneza,przebiegirezultatyakcji
rozbrajaniaNiemców,Łódź1993;P.Waingertner,HistorieznadŁódki,czyli47opowieścizdziejów
ZiemiObiecanej,Łódź2009,s.247–250.
66OroliL.SkulskiegowokresiekończącymokupacjęniemieckąwŁodziirozpoczynającym
nowyrozdziałwhistoriimiastazob.J.Podolska,P.Waingertner,PrezydencimiastaŁodzi1841–2007,
Łódź2008,s.29–31.
67M.Hertz,Łódźwczasie…,s.3.NatematrozwojuprzemysłowegoŁodziprzed1914r.zob.
m.in.Wpływwojnynaprzemysłłódzki,NGŁ1914,nr173,s.4;W.L.Karwacki,Sytuacjaspołeczno-po-
litycznałódzkichwłókniarzywlatach1908–1914,[w:]Włókniarzełódzcy.Monografia,red.E.Rosset,
Łódź1966,s.75–76.