Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Problemygospodarkimiejskiej
49
stawamigospodarkifnansowo-materiałowej68.WprawdzieŁódź,pozaopisanymi
wcześniejprzypadkami,nieucierpiałabezpośredniowwynikuwalk,gdyżtoczyły
sięonewokółmiasta,aniewnimsamym,aledotkliwestratyponieślimieszkańcy
zmagającysięnacodzieńzkrytycznymiwarunkamiżyciowymiiwyczerpaniskut-
kamiwojny.Sytuacjaekonomicznaniepozostawałabowiembezwpływunabyt
łodzian,dezorganizującżyciespołeczneipowodując–wprzypadkurobotników
–utratępracy,brakżywności,choroby,głód,śmierć.
OstatecznezajęcieŁodziprzezwojskoniemieckiewgrudniu1914r.zakoń-
czyłookreszniszczeńmaterialnychwywołanychdziałaniamimilitarnymi,rozgry-
wającymisięnaprzedpolachmiasta,alezapoczątkowałoinny,trudnyetapwob-
rębiesprawgospodarczych–eksploatacjęsurowcówiproduktóworazzwiązane
ztymogromnestratyekonomiczne.Historycywymieniająnastępującemetody
zawłaszczaniałódzkiegoprzemysłuprzezwładzeokupacyjne:regularnerekwizy-
cje;zakupogłaszanyprzezniemieckiewładzewojskowe;dobrowolny(faktycznie
obligatoryjny)zakuptowarówprzezurzędycentralneiorganizacjeprowadzące
handelwojenny;wywłaszczenia;konfskaty69.
PolitykarabunkowastosowanawŁodzinieobcabyłatakżeinnymczęściom
ziempolskichzajętymprzezwojskaniemieckieiaustriackie70.Działaniawojenne
objęłycałyzabórrosyjski,prawiecałąGalicjęorazkilkapowiatówmazurskich
zzaborupruskiego,powodując,opróczstratwludziach,zniszczeniamaterialne,
zarównowmiastach,jakiwsiach71.DemontażkonkurencyjnegodlaRzeszyprze-
mysłuKrólestwaPolskiegodoprowadziłdotego,żenajwiększestratywdziedzi-
nieprzemysłuodnotowanowłaśnienatymterenie72.Należywspomnieć,żenaj-
pierwdewastacjidokonaływojskarosyjskie,wycofującesięzziemzajmowanych
przezpaństwacentralne.Zgodnieze„strategiąspalonejziemi”rujnowanoigra-
bionowszystko,coprzedstawiałojakąkolwiekwartość,rekwirowanokonieibydło.
68DonajbardziejrozwiniętychwKrólestwiePolskimgałęziwytwórczościnależałprzedIwojną
światowąprzemysłwłókienniczyzlokalizowanywokręgułódzkim.Zogólnejliczby650tys.zatrudnio-
nychwprzemyślew1913r.ponad23%przypadałonaprzemysłwłókienniczy,natomiastzogólnej
liczbyzatrudnionychwprzemyślewłókienniczymnaziemiachpolskich(około150tys.osób)ponad
75%przypadałowtedynaokręgłódzki.Pomodernizacjiprzeprowadzonejwostatnichlatachprzed
Iwojnąprzemysłwłókienniczywokręgułódzkimdorównywałpodwzględemtechnicznymtejgałęzi
wytwórczościwkrajachzachodniejEuropy.H.Dzitkowska,Uruchomienieprzemysłuwłókienniczego
wokręgułódzkim(1918–1920),„RocznikŁódzki”1976,t.21,s.123.
69W.Puś,K.Badziak,GospodarkaŁodziwokresiekapitalistycznym(do1918r.),[w:]Łódź.
Dziejemiasta…,s.298.
70S.Kieniewicz,HistoriaPolski…,s.511–512;B.Korzeniewski,Politykaekonomicznaniemiec-
kichwładzokupacyjnychwczasiepierwszejwojnyświatowejistrategieprzetrwaniamieszkańcówpo-
łudniowegoPodlasia,„RadzyńskiRocznikHumanistyczny”2007,t.5,s.40–52;R.Maleszyk,Powiat
krasnostawskipodokupacjąaustriackąwlatach1915–1918,częśćI,„AnnalesUniversitatisMariae
Curie-SkłodowskaLublin–Polonia,SectioF”2011,nr66,s.41–63.
71DługotrwałewalkipozycyjnenaterenieKrólestwaPolskiegospowodowałyzniszczenieponad
połowymostów,2/3dworcówkolejowychiniemal2mlnbudynków(wprzeważającejliczbiebyłytoza-
budowaniawiejskie).Biorącpoduwagęludność,którapo1921r.stanowiłaludnośćRzeczypospolitej,
warmiirosyjskiejzginęło55tys.osób,wniemieckiej–110tys.iwaustriacko-węgierskiej–220tys.
S.Kieniewicz,HistoriaPolski…,s.511.
72Na4391zakładówprzemysłowychKrólestwaw1916r.unieruchomiono1898.Tamże,s.513.
