Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odsyłaczedowłasnegotekstuzawartegonainnychstronachdiariuszaorazłacińskie
nazwymiesięcy.
Lanhauszzamiłowaniemprzepisywałinskrypcjełacińskieumieszczanenietylko
namurachbudowlisakralnych,aleiświeckich.Tekstytychinskrypcjizostałyprzyto-
czonewniniejszymwydawnictwieprawiebezpoprawekibeztłumaczenia,umiesz-
czonojewcudzysłowach,takzresztąjakjezapisywałLanhaus16.Wydawcyuznali,że
konfrontacjatychtekstówzoryginalnymiinskrypcjaminiemawiększegoznacze-
niapraktycznego17,chociażwwypadkuinskrypcjirzymskichbyłobytomożliwedo
wykonania18.Stanowitojednakodrębny,dośćobszerny,problembadawczy,który
pozwoliłbyodpowiedziećnapytanie,wjakimstopniuLanhausopanowałsztukęod-
czytywaniainskrypcjiłacińskich,bojakwiadomozjegorelacji,czasamimiałkłopoty
zichprzepisaniemzewzględunanstraszniedziwnycharakter”wnichwystępują-
cy(t.1,s.270).Umieszczonewtekścietekstyinskrypcjimogąstanowićpodstawę
doszczegółowychrozważańnatematzainteresowańLanhausanietylkosztuką,ale
iprzeszłościąwogóle.
Wtekściediariuszaspotkaćmożnatakżeitalianizmy19.Wprawdziedoprowa-
dzeniawRocieRzymskiejtrudnejsprawysądowejanidostudiowaniamedycyny
wSapienzyjęzykwłoskiniebyłLanhausowipotrzebny,wobuwypadkachwy-
starczyłabymuznajomośćłaciny,alewłoskibyłniezbędnywżyciucodziennym,
przedewszystkimwczasierobieniazakupów,aletakżewkontaktachzosobami
nieznającymiłaciny.Ztegopowoduuczyłsięonwłoskiegoipoznawałpodstawy
jegogramatyki.
Dodaćwreszcienależy,żemimoczeskiegorodowoduLanhausdobrzeopano-
wałjęzykpolskiizaledwienielicznebohemizmy(np.formanczypunczocha)mogą
zdradzićjegopochodzenieetniczne.Wartododać,żejadącdoRzymu,Lanhausza-
trzymałsięprzezjakiśczasnaterenieCzech,gdziezapewnezrodzinąiinnymikraja-
namimówiłpoczesku.PodróżujączkoleipoCzechachiAustrii,zetknąłsięLanhaus
zosobamimówiącymiwjęzykuniemieckim.Niestety,nieznałtegojęzyka,chociaż
rozumiałpodstawowezwroty.
16odstępstwodtejregułyjestniewiele.Przedewszystkimujednolicononiekonsekwentną
pisownięwyrazówznv”inu”
,dostosowującjądozasadstosowanychwsłownikachłacińsko-pol-
skich.Ponadtowkilkumiejscachdodanokrótkieobjaśnieniaczysprostowania.Używanewin-
skrypcjachspecjalneznakinaokreśleniedaty(np.nCIƆ”)oddanowsposóbkonwencjonalny
(wtymwypadkujakonM”).
17Por.J.Domański,Kilkauwagwkwestiiwydawaniałacińskichtekstówpostantycznych,[w:]
idem,Philologica,litteraria,humaniora.Studiaiszkicezdziejówrecepcjidziedzictwaantycznego,
Warszawa2009,s.347-354.odstąpionoodtejzasadyprzyniektórychinskrypcjach,kiedynie-
rozwiązanyskrótmógłbywprowadzićwbłąd,codojegorozumienia.Sprostowanezostałotakże,
oilebyłotomożliwe,błędniepodaneimionaczynazwiska.Wszystkiepozostałeuwagidotyczące
inskrypcjizostałyumieszczonewprzypisach.
18Zob.V
.Forcella,Iscrizionidellechieseed)altriedificiidiRomadalsecoloXIfinoaigiorni
nostri,vol.1-14,Roma1869-1884.
19Por.E.Umińska-Tytoń,ZapożyczeniawłoskiewXVIII-wiecznychdiariuszach,nJęzyk
Polski”t.72,1992,nr2-3,s.102-108.
XVI
