Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Meandryśredniowiecznejetnologii–
MikołajOlszewski
9
jegozachowanychrękopisówprzewyższaponaddwukrotnieilośćistnieją-
cychkopiiOpisuświataMarkoPolo.Stądteż,mimoewidentnieliterac-
kiegocharakterucałości,Hodgentraktujegojakowyraztypowegodlaśre-
dniowieczapostrzeganiaświataijegomieszkańców.
Tęczarnąlegendęetnologiiśredniowiecznejłagodziniecorozdział
kolejny,wktórymHodgenstwierdza,żeświattaki,jakimgoprzedstawiały
encyklopedieśredniowieczne,niezgadzałsięwoczywistysposóbzdo-
świadczeniemnabywanymprzezkupców,pielgrzymówimisjonarzyna
własneoczyoglądającychopisywaneprzezencyklopedystówkrainy.Spo-
śróddoświadczeńtegotypunaszczególnezainteresowanieiwysokąoce-
nę,jaknastandardyśredniowieczne,zasługujątezwiązaneztrzynasto-
wiecznymikontaktamiEuropejczykówzMongołami.Autorkawymienia
icharakteryzujekrótkotrzywyprawyiopisyzdająceznichsprawę,miano-
wiciemisje-poselstwaJanazPiandiCarpineiWilhelmazRubrukoraz
podróżeMarkoPolo.Informacjepodawaneprzeztrzechwymienionych
pisarzyuznajezaadekwatne,obiektywne,wolnewzasadzieodstereoty-
pówpowtarzanychwencyklopediachi,conajważniejsze,uzyskanezpierw-
szejręki.Wkwestiiuwolnieniasięodbalastubajkowejwizjikrańcówświata
MarkoPolo-jakzauważaHodgen-jestspośródwymienionychnajbar-
dziejłatwowiernyiumieszczawswoimdzielecałkiemsporoteratologii
ikulturowychorazfizjologicznychmonstrów.
Niestetystylzdobywaniaiprzekazywaniawiedzyoświeciecharakte-
rystycznydlaobydwufranciszkanóworazweneckiegokupcaniezdobył
sobieszerszegouznaniainiewygrałzsensacyjnąwizjąmieszkańcówod-
ległychstron,któradominowaławumysłachśredniowiecznych.Ichopisy
byłyponadtonaznaczonewartościowaniemtypowymdlaśredniowieczne-
gochrześcijaństwa,któregoistotnącechąbyłoodrzucaniewszystkiego,co
niemieściłosięwaprobowanymprzezKościółmodeluzachowań.Ponad-
tonawettymskądinądsympatycznymHodgenautorombrakłoczegoś,co
charakteryzujeprawdziwychetnologówicobyłoudziałemnp.Herodota,
mianowicieczystoteoretycznejmotywacjipoznawaniaświata.TekstyJana
zPiandiCarpineorazWilhelmazRubruksą,wedługautorki,pragmatycz-
nymiraportaminatematludu,którystanowirzeczywistezagrożeniedla
Europy,aOpisświatajestksiążkąnnapisanąprzezkupcadlakupców».
Wzwiązkuztymwszyscytrzejautorzyśredniowieczniporuszająsięna
powierzchniopisywanychkulturiniedochodządoichistoty.-Inaczejniż
Herodot,któregomotywowałaciekawośćnaukowa,acharakteryzowała
większabezstronnośćiszerszehoryzonty.
